ODE AAN HET BELGISCH LANDSCHAP

Torso in Landschap, een digitaal fantasieke van Petrus

Nederland is op natuurgebied een fanatiek land. In België is dat een pak minder. Er wordt wel over natuur, ecologie, groene politiek enz. gesproken maar al met al een pak rustiger dan in Nederland. Hoe zou dat komen? Zijn Belgen minder natuurbewust, wat trager van begrip (zoals Nederlanders graag geloven) of lopen ze achter op Nederland? Ik denk niks van dat alles. Het is veel erger dan dat. Terwijl Nederland na de Tweede Wereldoorlog in rap tempo is omgebouwd tot een efficiënt, hygiënisch design café is België vooral een bruin café gebleven.

Anders gezegd, Nederland is in veel opzichten het meest kunstmatige land van Europa en misschien wel van de wereld en in ieder geval veel kunstmatiger dan België. In Nederland is zowat alles tot op museaal niveau gepland en geregeld. Je kunt rond Nederland een hek zetten met hier en daar een ingang met kassa en dan heb je een perfect voorbeeldland voor het Derde Milennium. Nederland is in veel opzichten af, behalve dan zijn inwoners. Die zijn veranderd van tevreden burgers in ontevreden zenuwlijders, die elkaar en de rest van de wereld afblaffen. Nederlanders zijn bij gebrek aan een natuurlijke leefomgeving fanatiek op zoek naar natuur en echtheid vandaar al dat milieubewuste gedoe tot 2 cijfers achter de komma.

Ik weet het. Het is zwaar overdreven wat ik schrijf maar het maakt duidelijk wat ik bedoel. België is in tegenstelling met Nederland nog een land met een natuurlijk, ik zou zegggen levend landschap. Het Belgisch landschap ademt mee met het leven. Je treft er verganklijkheid, ondergang en dood aan naast nieuw leven, verandering en geboorte. In België kan een burger nog zijn eigen vrijplaats scheppen zonder voortdurend in het oog te worden gehouden door Den Haag of burgervader.

In België wordt niet elke herinnering aan vergankelijkheid of geschiedenis uitgebannen uit naam van de vooruitgang, efficiency of de moderne tijd. Een huis mag er verkommeren of vervallen. Een dak mag kapot zijn, een omheining nutteloos. In een sloot mag onkruid groeien, een boom is niet in vorm gesnoeid, 2 huizen naast elkaar mogen net zo verschillend zijn als kat en hond, een weg is half af en een bruggetje gevaarlijk.

Voor Nederlanders is het Belgisch landschap een rommeltje, gewend als ze zijn aan de opgelegde orde van plannenmakers, architecten, project bureaus en gemeenteraden met hun ambitieuze doelstellingen. Maar dat Belgische rommeltje is wel als het leven zelf met al zijn tekortkomingen, zijn verval, zijn slordigheid, zijn conservatisme en individualisme. Allemaal zaken die in Nederland zijn uitgebannen. Ik ben van het Belgische landschap gaan houden omdat het zo dicht bij het leven staat zowel in de steden als in de landelijke gebieden. Waar het Belgische landschap nog echt romantisch is, is het Nederlandse dat vaak kunstmatig tot op het onechte af. Het Belgische landschap is onvolmaakt, zoals wij mensen. In Nederland wordt voortdurend volmaaktheid gepretendeert.