 |
| Peter Doig 1959, The red house 1995-1996, Gemeentemuseum Den Haag (eigenaar Kreuk). Kreuk zegt over dit schilderij in het interview: “Moet je zien hoe goed dat huis geschilderd is. Hoe mysterieus de de schimmen op de voorgrond zijn. En hoe dat berkje de compositie precies in tweeën deelt. Het is zo'n verschrikkelijk mooi werk.” |
De goden zijn me gunstig gezin. Schrijf
ik wat over de rol van kunstverzamelaars op de kunstmarkt en in de
musea, lees ik een interview met kunstverzamelaar Bert Kreuk.(NRC
Handelsblad van 21/22 februari, blz.23) Aanleiding voor het interview
is een aanstaande tentoonstelling van werken uit Kreuk's verzameling
in het Gemeentemuseum Den Haag. De samenwerking tussen het
Gemeentemuseum en Kreuk is begonnen in 2009 toen Kreuk een Mondriaan
langdurig in bruikleen gaf aan het museum. Het Gemeentemuseum kan
zich niet veroorloven wat Kreuk als voormalig zakenman wel kan,
namelijk het aankopen van hedendaagse kunst. Het Gemeentemuseum heeft
daar doodeenvoudig het geld niet voor.
Hoe is Kreuk tot zijn verzameling
gekomen? 'Bij kunst ga ik op mijn instinct af' zo luidt het citaat
tevens de kop van het artikel. Verderop lezen we dat Kreuk een
autodidact in de kunsten is, niet uit een artistiek nest komt en
altijd met zijn bedrijf bezig was. Toch heeft hij nooit de behoefte
gehad zich door kunstexperst te laten adviseren. Bovendien is de
ambitie van Kreuk, zo zegt hij, een collectie van internationale
allure te vormen. Niets minder dan dat. Kreuk wil geen kleine jongen
zijn in de kunstwereld, zoveel is wel duidelijk.
Hoe Kreuk dit aanpakt, lezen we in het
volgende citaat van hem. “Het is mijn collectie. Ik laat me ook
niet leiden door dealers die zeggen: dit moet je kopen. Ik ga vooral
op mijn instinct af. Noem het een gut feeling.Ik
kan binnen vijf
seconden zeggen of iets authentiek is of niet. Dat is mijn criterium.
Ik moet een kunstwerk niet kunnen associëren met een andere
kunstenaar. Dan koop ik het niet.” Me dunkt, dit zijn woorden van
een zakenman die gewend is zijn collega's
af te troeven. Wat ik me bij
een instinct voor kunst moet
voorstellen en bij
authentiek, weet ik niet.
Het lijken me geen
gemakkelijke zoekcriteria. Waarom
een kunstwerk van de ene kunstenaar niet zou
mogen verwijzen naar dat van
een andere kunstenaar, weet
ik ook niet. Onze
kunstbeschaving is een bouwwerk waar velen aan hebben meegewerkt
en nog werken dan kan
verwijzen toch geen kwaad, zou je denken.
 |
| Ik ken Alex Israel niet dus heb ik wat opgezocht over hem op internet. Ik kwam terecht op een blog van GalleristNY met de titel "Who is Alex Israel, and why should I care?", "The artist as talk-show host;with a debt to Warhol." De blog begint als volgt : "Alex Israel is a youngish L.A. artist whose pastel-color panel paintings look like the sets of ’80s porn flicks; they’ve been selling like hotcakes at chic galleries in Paris and Berlin. I tried to see his recent one-man show at the übercool and cutting-edge Lower East Side gallery Reena Spaulings Fine Art, but the gallery is so übercool and cutting edge that, on the Friday afternoon I chose for my visit, it wasn’t even open." De rest van de blog is ook de moeite van het lezen waard. |
Ik
lees dat het bij hem ook gaat om de boodschap die een kunstwerk
uitdraagt. “Het hoeft niet alleen een mooi plaatje te zijn, de
intentie is het belangrijkst. Een kunstwerk moet prikkelen,
ontregelen. En
het moet vooruitstrevend zijn. Bij alle aankopen die ik doe, vraag ik
mij af: doet dit er over vijf jaar nog steeds toe?” Ik
heb geen idee wat een 'vooruitstrevend' kunstwerk zou zijn? Is dat
geen synoniem voor 'hedendaags' want tegenwoordig beschouwen we ons
vergeleken met het verleden als 'vooruitstrevend'.
Gezien
het bovenstaande is het interessant te
weten bij welke onbetaalbare
kunst Kreuk met
zijn criteria is uitgekomen.
De NRC verslagggever laat ons
in ieder geval al weten dat “de expositie een kennismaking
betekent met kunstenaars die in de VS allang zijn doorgebroken maar
in Europa nog nauwelijks
getoond
zijn, zoals Alex Hubbard, Alex Israel of Mark Bradford”.
Gemeentemuseum directeur Benno Tempel zelf laat de lezer weten dat “
de musea in Nederland de boot nogal gemist hebben als het gaat om het
tonen en aankopen van de hedendaagse kunst. Kijk naar Jeff Koons
en Damien Hirst, die zijn door Nederlandse musea niet of pas veel te
laat aangekocht.”
Verzamelaar
Kreuk, daarin gesteund door Gemeentemuseum directeur Benno Tempel,
komt dus uit bij
de erkende hedendaagse vooral
Amerikaanse kunst, wat meteen ook verklaart waarom de aankopen zo
duur zijn. De titel van de
tentoonstelling is 'Grensverleggend.
Werken uit de collectie Bert Kreuk', maar
zo grensverleggend is de
tentoonstelling dus ook weer niet, behalve dan voor Nederland. Maar
het blijft
natuurlijk wel de moeite waard om het straks allemaal toch
met eigen ogen te gaan zien:
'Grensverleggend. Werken uit de collectie Bert Kreuk' te
zien van 8 juni t/m 29
september in Gemeentemuseum Den Haag.
Dat schilderij heeft in elk geval inderdaad wel iets.
BeantwoordenVerwijderenVind ik ook.
BeantwoordenVerwijderenInstinct of beter Intuitie ontwikkel je na 20 jaar verzamelen. Ik werd in mijn geval niet op een ochtend wakker en dacht ik wordt kunstverzamelaar. Het is voor mij een lopend en complex educatief proces. Kijken en begrijpen. Bij de selectie of een kunstwerk wel of niet in mijn collectie komt, is de vraag hoe ik authenticiteit ervaar belangrijk. Een kunstenaar moet op een eigen manier vormgeven aan zijn of haar werk middels een uniek -concept en/of -gebruik van materialen (=lees: vooruitstrevend). Als ik die 'eigen manier' mist, en ik het te veel kan associeren met een kunstwerk van andere hedendaagse kunstenaars, komt het niet in mijn collectie. Ik vel daarbij overigens geen enkel oordeel over "het bouwwerk van onze kunstbeschaving" en ben zeker te bescheiden om te veronderstellen dat mijn oordeel daar sowieso belangrijk in is. Het gaat slecht om een selectie methode tbv mijn collectie. Alle kunst heeft zijn wortels in het verleden en alle kunst was ooit hedendaags, maar dit doet niets af van de vraag of iets authentieks is (in de zin zoals bovengeschreven)
BeantwoordenVerwijderenVerder is naar mijn mening veel hedendaagse kunst al niet meer relevant op een moment dat het gemaakt wordt, omdat het te geforceert is en niets 'eigens'- en daarom geen ziel heeft. 5 jaar in hedendaagse kunst is erg lang, want helaas word er veel gespeculeerd op een kunstenaar die op een bepaald moment populair is, maar waar je vervolgens binnen 5 jaar niets meer van hoort. Dit heeft te maken met het feit dat verzamelaars zich te vaak laten leiden door de "smaak" van zogenoemde adviseurs, met als het gevolg dat ze als een kudde achter elkaar aan lopen zonder dat ze de simpele vraag hebben gesteld of ze het werk nu echt aan de muur willen hebben. Je kan volgens mij je vinger niet in de lucht steken en kijken waar de artistieke wind heen waait, zonder dat je jezelf in kunst verdiept hebt. Vaak spelen bij de zogenaamde kunstexperts andere belangen mee; dat kan zijn dat ze een bepaalde band hebben met een dealer van een kunstenaar of zelf werken hebben ingekocht. Dit tast hun objectiviteit aan. Ik laat mij daarom niet leiden door adviseurs, bovendien wiens collectie wordt het dan, die van jouw als kunstverzamelaar of die van je adviseur. Uiteraard luister ik naar mensen wiens mening ik respecteer, maar uiteindelijk maak ik zelf de keuze. Bovendien kan je maar beter stoppen met verzamelen als je na twintig jaar nog geen mening kan vormen op basis van je eigen ervaring, kennis en ontwikkelde voorkeuren.
Je stelt dat de tentoostelling niet grensverleggend is behalve voor Nederland. Maar daarom is dat juist de Nederlandse titel ! en heeft de expositie, zoals vemeld op de website van het gemeente museum, in het Engels de titel "Transforming The known" gekregen.
Je legt verder ten onrechte een link tussen geld en Amerikaanse kunst, zeker als je bedenkt dat veel van de duurdere kunst Europees is. Leidend is niet de locatie maar de kwaliteit, de prijs is mede afhankelijk van de vraag en aanbod. Bij elke koop moet ik navigeren tussen prijs en principe, inherent als je het beste wil verzamelen. De vraag wat dan het beste is, is subjectief en moet elke verzamelaar voor zichzelf bepalen, maar let wel dat niets wat echt de moeite waard is in het leven geleerd kan worden.
Ik wens u veel kijk plezier toe, want ik kan je verzekeren dat het de moeite waard zal zijn.
Hartelijke groet, Bert Kreuk
Hartelijk dank voor uw uitgebreide reactie met een nadere uitwerking van uw opvattingen over kunst.
BeantwoordenVerwijderenAuthenticiteit is inderdaad belangrijk. Aan naäperij heeft niemand wat. Spielerei met de kunst van een ander vanuit een eigen inzicht, kan daarentegen bevrijdend werken of tot nieuwe inzichten leiden. Per slot van rekening moet een kunstenaar zich op de een of andere manier de geschiedenis van de kunst eigen weten te maken.
Met de definitie van vooruitstrevend heb ik een probleem. Kunst van waarde (met een ziel zoals u zegt) heeft met emoties te maken en daar kun je het begrip 'vooruitstrevend' niet op plakken. Op materiaalgebruik kun je wel het etiket vooruitstrevend plakken omdat dat mede bepaald wordt door nieuwe technische ontwikkelingen in de loop van de tijd: de foto, de video, de telefoonfoto, de mp3 speler enz.
'Het geforceerde' is het modieuze, het aan de heersende smaak aangepaste en dat kun je als verzamelaar inderdaad maar beter mijden. Maar dat is niet altijd gemakkelijk en soms is het zelfs verleidelijk.
Geld en kunst hebben uiteindelijk altijd met elkaar te maken. Tegenwoordig worden uniciteit, authenticiteit en originaliteit duur betaald. Daarentegen wordt vakmanschap -het ambacht beheersen - tegenwoordig veel lager gewaardeerd dan vroeger. Niet zo verwonderlijk. In een tijdperk van massaproductie wordt het unieke steeds uitzonderlijker en daardoor aantrekkelijker en dus duurder.Hoe meer erkenning een kunstwerk krijgt via musea, galeries enz. hoe duurder.
Wat van waarde is in het leven, wat van waarde is om voor te leven moet uiteindelijk ieder voor zich bepalen. Dat vereist levenskunst en daar bestaat geen opleiding voor.
Uiteraard zal ik komen kijken.
Vriendelijke groeten