KATHOLIEKE KERMIS

Jheronimus Bosch (ca.1450 - 1516), Aanbidding der Koningen, Middenpaneel van een drieluik (138 x 138 cm),Museo del Prado, Madrid.Kan de geboorte van een kind de loop van de geschiedenis der mensen veranderen. Volgens het Marxisme niet, volgens het Katholieke gloor zeker wel. We zien hier Moeder Maria en God's zoon Jezus aanbeden worden drie koningen. Een van de latere boeken van Reve heet 'Moeder en Zoon'. (1980)

Ik was indertijd meteen weg van Reve's boek 'De Avonden' (verschenen in 1947). Wat een treurigheid. Als ik anderen vroeg of ze het gelezen hadden, bleken ze het boek niet uitgelezen te hebben omdat “het nergens over gaat“ en “er geen aktie aktie in zit.” Maar dat is het hem nu juist. In welk gezin gebeurt er wel wat en wat zou er moeten gebeuren? Meer vermaak? En waarom wordt er altijd maar langs elkaar heen gepraat? Voor een gevoelige puber moet de naoorlogse geestelijke leegte binen en buiten het gezin om wanhopig van te worden, geweest zijn.

Bij Reve thuis was het al communisme wat de klok sloeg. Een politieke leer die alles meende te weten over de loop van de menselijke geschiedenis en daarom veel weg heeft van een geloof. Een negentiende eeuws encyclopedisch optimistisch geloof dat in de 20^ste eeuw begon met de Russische revolutie als koekoeksei van de Eerste Wereldoorlog, zich in de Tweede Wereldoorlog wist te handhaven maar uiteindelijk nog aan het eind van dezelfde eeuw bezweek aan Stalin en zijn opvolgers, zijn Gulagarchipel en zijn eeuwige vijand het Westen met voorop Amerika. Maar tot vlak na de Tweede Wereldoorlog was het geloof der kameraden, een typering van Gerard's geleerde broer Karel eveneens een begenadigd schrijver, nog zo goed als ongeschonden.

Maar die wetten van de geschiedenis geven geen antwoord op simple vragen als waarom er mensen zijn, wat liefde is, waarom iemand zich schaamt of schuldig is of mensen elkaar haten? Die vragen blijven onbesproken of worden kregelig terzijde geschoven als niet van belang in het kader van de loop die de Grote Geschiedenis volgens het Marxisme uiteindlijk zal hebben. Ja, hoe groot is eigenlijk het belang van de geboorte van één kind voor de loop van de geschiedenis? Van zulke gedachten werd Gerard zenuwachtig of nog erger die maakten hem eenzaam of gaven hem een gevoel van schuld. Waarom was hijzelf dan op de wereld? Deed hij er wel toe?

Daarom ging Gerard op zoek naar antwoorden en houvast. Zijn zoektocht, inmiddels ingebed in een leven als homofiel en schrijver, bracht hem uiteindelijk op het spoor van de religie of in zijn geval het Rooms Katholicisme dat hij zelf aanduidde als een kermis. Hoewel bloed serieus, kon je er ook mee lachen.

Zijn bekering tot het katholicisme moet én een last én een bevrijding geweest zijn. Bevrijding omdat hij eindelijk een gezin had waarmee hij kon verder leven: God de vader, Maria de moeder van God en diens zoon Christus. Daarom heen dan ook nog eens de RK Kerk met al zijn mooie (jongens)beelden en schilderijen, aandoenlijke rituelen, onbegrijpelijke dogma's en mysterieën. De Katholieke Kermis als antwoord op de mysteries van het leven.

Maar ook een last want geloven in een God, zijn Moeder en haar Zoon doe je niet in tijden van overvloed en rijkdom, vermaak en ontucht, wetenschap en geloof in eigen kunnen. Sterker nog, volgens de wetenschap is er helemaal niks mystreieus aan ons leven. Het is allemaal een kwestie van wiskundig wetenschappelijke aanpak. En voor die andere raadsels van ons bestaan zoals liefde, haat, eenzaamheid en schuld kunnen we terecht op de Beeldbuis met zijn niet aflatende stroom aan soap's en reality docu's. Daarmee amuseren we ons 24 uur per dag als het nodig is. Een echt leven van mensen met vlees en bloed hebben niet meer nodig, laat staan een geestelijk leven. Leve de kermis.