HET EINDE DER TIJDEN

Pieter Brueghel de Jongere (1564-1638),Slachting van de onschuldigen (1610), private collectie. Dit schilderij meet maar liefst 115 x 164 cm. Het schilderij verbeeldt de slachting in Betlehem op pasgeboren kinderen vlak na de geboorte van Jezus.De slachting werd gelast door Koning Herodus die gehoord had dat er een koningskind was geboren. Om zijn troon veilig te stellen liet hij alvast alle pasgeborenen afmaken. Brueghel heeft de gebeurtenis geplaatst in een besneeuwd Vlaams dorp. Daarmee komt de slachting dichter bij de verbeelding van de kijker te staan. Het had als het ware ook in zijn dorp kunnen gebeuren. Men mag veronderstellen dat de sneeuw meteen ook de onschuld van de kinderen symboliseert. Opvallend is dat Brueghel nergens een spatje bloed heeft geschilderd. Blijkbaar was de slachting zo al afgrijselijk genoeg. De massamoord op de pasgeborenen staat in contrast met de geboorte van Jezus. Zijn komst leidde al meteen tot onmenselijke wreedheid. Een verwijzing naar de toekomst waarin Jezus zal sterven aan het kruis?

Volgens een aantal doe-het-zelf gelovigen voorspelt de Mayakalender het einde der tijden, nou ja van de wereld, op zaterdag 22 december. Het is treurig en aandoenlijk tegelijk dat er altijd weer mensen zijn die zo een dramatische onwaarheid voor waar aannemen. Of dat ook feitelijk waar is, doet er bij die gelovigen overigens niet toe. Het gaat hen om een mystieke ervaring waarin verleden, heden en toekomst samenvallen.Hoe krankjorem het ook klinkt, hun bestaan krijgt zin met de aankondiging van hun einde tezamen met de rest wereld. Misschien wel een hele geruststelling voor hen dat ze niet alleen hoeven te sterven.

Maar laten we eerlijk zijn. De voortekenen voor Kerst zijn dit jaar ook niet zo best. Een bultrug is aan zijn einde gekomen, gestrand op een zandplaat in de Wadden. Kan het symbolischer? Ondanks alle inspanningen incluis het nationale reddingswezen lukte het ons niet om deze vismassa een bevrijdende zwem terug naar de zee te laten maken. De wereld maakbaar? De bultrug weet nu wel beter. Sommigen dierenliefhebbers werden bijna hysterisch van zijn tragische dood. Het is wel vreemd dat de dood van een bultrug zoveel teweeg brengt, terwijl een stervende zeemeeuw op een zandplaat geen blik waardig wordt gekeurd. Vanwaar dit verschil? Ik vrees de publiciteit én de aaibaarheid.

Van een geheel andere orde is de dieptreurige moordpartij op een basisschool in het stadje Newton in de VS. Hoe moet je als normaal mens zo'n kindermoord begrijpen? Valt er eigenlijk wel iets aan te begrijpen? Wat in s' hemelsnaam brengt een jongen van 20 jaar er toe om kinderen tussen de 5 en 7 af te slachten? Wat voor onheilspellends heeft zich in zijn hoofd afgespeeld? Ik neem aan dat vele deskundigen hun licht in deze duisternis zullen proberen te laten schijnen maar dat het uiteindelijk vergeefs zal blijken. Er is immers geen enkele reden denkbaar om kinderen af te slachten.

En dan de altijd weer daarop volgende wezenloze mallemolen discussie in de VS tussen de voor en tegenstanders van het vrije wapenbezit. Ik las dat de voorzitter van de Amerikaanse vereniging van wapenbezitters de tegenstanders van het vrije wapenbezit ervan beschuldigt bloed aan hun handen te hebben. Zijn simpele gedachtengang: als er wapens op school waren toegelaten dan had die schutter weinig kans gehad. Die voorzitter wil van scholen het wilde westen maken. Hoewel, toen al moest je in menig wild west stadje je wapens inleveren bij de sheriff. Maar er zijn altijd orthodoxen die met hun hoofd in het verleden blijven leven, ook al veranderen de tijden nog zoveel.

Voor de ouders van de vermoorde kinderen, hun familie, vrienden en bekenden is er op die negende dag voor Kerstmis op een verschrikkelijk manier een einde aan een tijd gekomen. De tijd dat hun kind nog leefde, ze het liefdevol of bestraffend konden toespreken, het zijn of haar verjaardag konden vieren, het naar bed konden brengen, het konden geruststellen, samen met ze de cadeautjes van de kerstman onder de kerstboom konden uitpakken en nog veel meer schrijnende herinneringen. Herinneringen die nog heel lang, waarschijnlijk hun leven lang, schrijnend zullen zijn.

Is er troost voor zulke ouders? Ik weet het niet. Ik zou ze het willen geven maar ik heb geen idee hoe dat zou moeten. Ik troost me met de gedachte dat hun familie, vrienden en kennissen hen zullen troosten. Ik hoop dat bitterheid over hun lot hen gespaard zal blijven. Dat ze na verloop van tijd stukje bij beetje hun leven weer kunnen oppakken. Wie weet, krijgen ze het geloof in het leven terug. Dat is toch wel het minste wat hun kan worden terug gegeven.