 | ||||||
Johannes Vermeer, "Het Concert", olie op doek 1663-1666 (72,5 × 64,7 cm).
| ||||||
Sommige huiselijke schilderijen van Vermeer zijn bij nadere beschouwing raadselachtig. Neem nou het schilderij "Het Concert" zoals hierboven afgebeeld. Wat zien we eigenlijk?
We zien een opgedofte jonge vrouw met strikjes in het haar aandachtig piano spelen. Vermeer zet haar in het volle licht, dus dat kan niet missen. Naast de piano zit een man in de schaduw met zijn brede rug naar ons toe.
Er is nog een schilderij van Vermeer waar een man met zijn rug op staat. Dat is het schilderij "De Schilderkunst" waarin we naar vermoed wordt, de schilder zelf op zijn rug zien. Het zou een zelfportret van achteren kunnen zijn.
De man op het schilderij kijkt niet om naar de schilder. Hij zit schrijlings op de stoel tussen de twee vrouwen. In zijn linkerhand zien we de arm van wat een luit zal zijn. Hij is de luitspeler van het gezelschap. Er ligt een grote luit op de voorgrond, onopvallend in de schaduw en een klein op tafel.
Schuin rechts voor hem staat een vrouw waarop hetzelfde licht valt als het meisje achter de piano. Wat doet zij? Zingt ze een lied vanaf papier terwijl ze haar rechterhand op de maat mee beweegt of leest ze voor waarbij ze met haar rechterhand gebaart goed te luisteren?
Door de lichtval gaat alle aandacht naar de twee vrouwen, moeder en dochter? De man zien we niet in het gezicht maar zit wel in het midden. Heeft de man "iets" met de moeder of wie weet met de dochter? Het schilderij rechtsboven aan de muur “De koppelaarster” is van Dirck van Baburen en zou een verwijzing kunnen zijn. Het thema van de koppelaarster heeft Vermeer zelf ook in een gelijknamig schilderij geschilderd. Vermeer schilderde wel vaker o vrouwen die liefdesbrieven lezen of flirten met een man.
Muziek spelen en ongerepte natuurlandschappen zoals op een schilderij aan de muur en op de binnenkant van de vleugel, symboliseerden in de tijd van Vermeer liefde. Hangt hier liefde in de lucht? Heeft de oudere vrouw een liefdesbrief onderschept van de luitspeler aan het jonge meisje? Zit hij daarom met de rug naar ons toe zit terwijl de jonge vrouw zo onschuldig mogelijk blijft piano spelen?
Het zou zo maar kunnen. Vermeer heeft het thema liefde, erotiek en koppelaarster meerdere malen als thema voor zijn schilderijen. Liefde en erotiek was bij Vermeer geen verboden onderwerp.
De luit komt vaak voor in de schilderkunst en stond symbool voor erotiek. Een koppelaarster bracht sekswerker en klant bij elkaar. Lees ook: https://reportersonline.nl/quel-bordel-de-eeuwenlange-ambigue-houding-tegenover-sekswerk-beschreven/
BeantwoordenVerwijderen