AMERIKAANSE EENZAAMHEID IN MUSEUM VOORLINDEN

 

, Wayne Thiebaud, Cold Case 2010-2013, Private Collection, Palo Alto, California

De schilderijen van Wayne Thiebaud (1921) zijn een openbaring. Wat een eenvoud van kleur en compositie en dat alles tegen een egale licht pastelkleurige achtergrond. Hij hoort bij pop-art schilders als Warhol maar voor mij gaat hij voorbij Warhol. Warhol komt uit de reclame wereld, Thiebaud was een “in between” tekenaar bij Disney. Hij vulde de ruimte tussen twee scénes in.  Warhol is de reclame wereld en de vermaakwereld nooit echt helemaal ontstegen, Thiebaud wel. Niet allen in vorm maar vooral ook inhoud. Thiebaud schildert eenzaamheid. Warhol roem en vergetelheid.

Wayne Thiebaud, Three Prone Figures 1961, Collection of Paul LeBaron Thiebaud Trust

Thiebaud is een eigentijdse Hopper. Zijn schilderkunst heeft dezelfde zeggingskracht, die van het licht, de kleur en de menselijke eenzaamheid of misschien wel verlatenheid. Elk schilderij van Hopper en Thiebaud stelt de vraag naar de zin van ons bestaan als individu. Elk schilderij vertelt ons over de onmacht om onszelf te ontstijgen. In het citaat van Thiebaud in de brochure bij de tentoonstelling in Voorlinden “In the shadow all the light happens” herken ik een uitspraak van Hopper over zijn schilderkunst dat hij zijn leven lang geprobeerd heeft het licht te schilderen.

Edward Hopper, People in the Sun, 1960 Smithonian American Art Museum, Gift of S.C. Johnson & Son

Beiden schilderen wat ik noem Amerikaanse eenzaamheid. Ondanks de zichtbare materiële welvaart zijn de dingen, de mensen en de landschappen op hun schilderijen eenzaam en verlaten. Er is geen leven tussen de mensen. Ze blijven misschien wel zonder het te willen alleen, zelfs als ze samen met anderen zijn. Bij het kijken naar hun schilderijen kun je overvallen worden door wanhoop over de eenzaamheid. Ze zijn illustraties van het Sartreaanse existentialisme.We zijn gedoemd tot eenzaamheid. De ander is vriend noch vijand. Hij of zij is eenvoudigweg ook aanwezig maar meer ook niet.

Wayne Thiebaud, Five Seated Figures, 1965

Beide schilders laten zien dat hun gevecht tegen de existentiële eenzaamheid het schilderen zelf is. Dat is wat hun leven zin geeft of misschien zelfs wel levensvreugde. Elk schilderij getuigt van het steeds weer terugkerend gevecht tegen de eenzaamheid.

Wayne Thiebaud, Fall Fields, 2017, private collection

De uitspraak van Thiebaud dat schilderen vereist dat je lang moet kijken en dat hij daarom veel tijd met zijn schilderijen doorbrengt dan met schilderen, verbaast mij daarom niet. Schilderen doe je op de allereerste plaats met je hoofd  en daar moet zeker zijn van wat het heeft gezien. Vanuit die zekerheid herschep je op het schildersdoek de wereld waardoor je van die wereld toch nog een enigszins vertrouwde plek maakt. Schilderend hun eenzaamheid overwinnen en de wereld tot een vertrouwde wereld maken dat is wat Hopper en Thiebaud doen.

Te zien t/m 28 oktober 2018