ART BRUSSELS 2015

Dit is een kunstwerk. Hedendaagse kunst stelt zichzelf voortdurend de vraag of ze eigenlijk niet net zo banaal is als kitsch of toch meer heeft te bieden? (foto: Petrus)

Ik ben ook dit jaar weer naar Art Brussels geweest ( 24-27 april), de jaarlijkse kunstbeurs voor hedendaagse kunst in een tentoonstellingspaleis op het terrein van de Belgische Wereldexpo van 1958. Daar worden regelmatig beurzen gehouden. Het Expo terrein ligt ingeklemd ligt tussen het Atomium, de Eiffeltoren van Brussel, en het vroegere Heizel stadion. Blijkbaar voldoet de plek niet meer want volgend jaar zal de beurs in het meer in het centrum van Brussel gelegen Tour en Taxis worden gehouden dat zou het evenement een meer stedelijke sfeer geven. Nu wordt de beurs gehouden op een terrein dat letterlijk aan de rand van Brussel ligt. De omgeving is sfeerloos bijna geestdodend. Voor bouwbeurzen en autotentoonstellingen is dat niet erg maar kunst pretendeert toch meer te zijn dan handel.

Mode ontmoet kunst. De mensen op deze foto zijn echt. Kunst als toeval? (foto: Petrus)

Artistiek Directeur Katerina Gregos meldt in de speciale Krant dat er dit jaar 191 galeries meedoen. Over de selectie van de galeries: “We kijken naar hun track record, naar hun voorstellen, naar de kwaliteit van de kunstenaars. Ik zelf ben heel erg geïnteresseerd in goeie voorstellen qua scenografie en presentatie. Zodat de 'boot' van de galerie niet volhangt met van alles en nog wat. Ook het niveau van 'ontdekking' is belangrijk, want er zijn zoveel beurzen. Natuurlijk hebben we oog voor galeries die met jonge, opkomende kunstenaars werken, want dat is belangrijk voor de collectioneurs. Maar ik zei het eerder al: ook oudere kunstenaars hebben hun rol, net als de 'etsablished galleries'. Ons profiel is dat van een 'discovery fair'. Daarmee willen we ons onderscheiden van zoveel andere beurzen. En dit jaar hebben we nogal wat deelnemers uit Oost-Europa, die in een niet zo gunstig klimaat moeten werken. Zoals ik vorig jaar al zei: we brengen de 'unusual suspects naar Brussel'.”

Mehdi-Georges Lahlou, The Hourglasses, Galerie Transit, Mechelen. "De installatie Hourglasses van Mehdi-Georges Lahlou suggereert meditatie. Enkele seconden, enkele minuten stilstaan voor vijf gigantische zandlopers.Door het vermenigvuldigen van hun schaal rekken de zandlopers de tijd in een poging de temporele tijd tussen de gebeden van de islam, die de dagen van de gelovigen bepalen, te herhalen. Kijk naar het glas, het zijn geen zandkorrels die stromen, maar couscous. Door het filteren, lijkt de couscous te dansen doorheen de opening, als een metafoor voor de overgang. Luister en vang zijn geritsel. Zijn zachte, stille lied herinnert ons, door inversie, aan de kracht van oproep tot gebed." (tekst en foto van de galerie)

Tot zover de officiële toelichting op de beurs. Voordat ik iets vertel over de kunst, wil ik nog wat kwijt over de voedsel en drankvoorziening. Je kunt nergens voor een redelijke prijs een smakelijke sandwich kopen, terwijl je dat in Brussel op elke hoek wel kunt. Blijkbaar hoort bij kunst vooral het champagne gevoel. Al die jaren dat ik de beurs bezoek staat er een midden in de hal tussen de galeriestands. Er is ook wel hier en daar een (dure) versnapering te vinden, ook wijn en bier en ik meen voor het eerst zelfs gourmet burgers maar dat is het dan. Waarom geen 'bruine cafe's' waar je onder het genot van een lekker Belgisch biertje kunt lullen over de bezoekers en de kunst? Ik doe maar een voorstel.

Hangende stoel in galerie. (foto: Petrus)

Het mag dan door de artistiek directeur een ontdekkingsbeurs worden genoemd, ik ontdek maar weinig. Elk jaar vraag ik me welgemoed nieuwsgierig af, wat ik nu weer te zien zal zijn en elk jaar ben ik teleurgesteld. Van het jonge aanstormende talent zie ik ook nu weer veel ontdekking van de wereld van materiaal, vormen, kleuren en ideeën. Dat hoort natuurlijk ook zo. Daar ben je jong voor. Of er al veel belovende talenten bij zitten, weet ik niet. Ik zie dat niet. Ik weet wel zeker dat de meesten in de vergetelheid zullen verdwijnen. Dat is ook niet erg. Ze hebben de moed gehad het te proberen en dat alleen al is veel waard.

Citroen op canvas. (Foto: Petrus)

Het valt voor jongeren ook niet mee. In Europa en intussen ook in de VS is kunst zwaar erfelijk belast geworden. Wat moet je nog na de Grieken, de Romeinen, de Vlaamse primitieven, de Gouden Eeuw, de Italianen, de Franse en andere impressionisten, de surrealisten, de modernen, de abstracten en de conceptuelen? Wat valt er nog te beweren, te bezweren en te provoceren? Waar moeten we het nog over hebben? Mogen we het nog wel ergens over hebben? Als jongere wil je graag opnieuw beginnen. Opnieuw het wiel uitvinden is het recht van de jeugd maar wat daarna? Op een gegeven moment kom je toch oog in oog te staan met je voorgangers. Kun je daar dan speels mee overweg zonder de ernst aan te tasten, te ridiculiseren of in cynisme te vervallen? Vragen genoeg maar ik zie de antwoorden niet. Ik zie vooral machteloosheid en ook snap ik.

Performance van "The Holls Collective". het is een collectief van 8 Nederlandse vrouwelijke kunstenaars die samenwerken bij het maken van een voorstelling. "At Art Brussels The Holls Collective presents their ongoing performance Got my mind on confetti and confetti got on my mind, an adaption of the earlier work Confetti/Control (2013). The eight members of The Holls overtake Art Brussels as they meticulously perform specific actions with 200kg of confetti, according to a fixed time schedule. The pile of confetti is a recipe for chaos, creating a situation that relates to the conditions of the art fair. The schedule demands both conceptual and practical tasks, staging a group dynamics that varies between solo shows, internal obstructions and seamless teamwork. Boundaries are lost and found. Inadvertently carried by visitors, Got my mind on confetti and confetti on my mind slowly but surely overtakes Art Brussels." (tekst: Nieuwe Vide, artspace studios. Foto: Petrus)

Kunstenaars en hun galeriehouders blijven steken in de kleine vondst, in het grappige, in het heb-je-dat-gezien effect. Sommige werken snap ik dan weer niet. Ze blijven voor mij gesloten. Misschien zit ik op de verkeerde golflengte en zoek ik naar antwoorden die er eenvoudigweg niet zijn? In al die bijna 200 galeries ontdek ik helaas geen kleine of grote meesters waar ik mijn hart aan kan ophalen. Ik leer niks bij. Misschien ligt het aan mij? Ik ben moe en geef het op. Misschien is er volgend jaar wel veel te ontdekken. We moeten blijven hopen want hoop doet leven.

De fotografe Katharine Cooper is genomineerd voor de SOLO prijs van Art Brussels. Ik heb de andere genomineerden niet gezien maar vond haar foto's de moeite waard. (Fotokaart van Flatland Gallery, Amsterdam)