RANDSTAD SOCIALISME

Oud Groen Links Partijleider en Tweede Kamerlid Femke Halsema (rechts op de foto) 
en oud PvdA kamerlid en partijvoorzitter Hans Spekman 
geven een interview over samenwerking tussen hen beider politieke partijen. Een digitale compositie van Petrus.

Het was te verwachten na het dramatische verlies van de PvdA en het miniverlies bij Groen Links. De eerste oproep tot samenwerking is gesignaleerd. “Spekman en Halsema: snel linkse samenwerking”, kopt NRC on-line. Halsema? Ik dacht dat ze afscheid van de politiek had genomen en met een TV productie bezig is of zouden ze haar hulp ingeroepen hebben om een ballonnetje op te laten? Kan nooit kwaad. Als de achterban steigert kun je altijd nog afstand nemen. Spekman is nog regerend partijvoorzitter maar voor hem is het einde in zicht. Dus kan hij nog wel een ballonnetje oplaten. Zijn project om de PvdA weer groot te maken is mislukt. Teveel nostalgie en sentimenten, te weinig inzicht in de samenleving van vandaag.

Met de uitslag van de provinciale statenverkiezingen slaat de paniek bij de PvdA pas echt toe. Bij Groen Links ook, maar iets minder want aan de macht zijn ze nooit toegekomen. Maar beide partijen beseffen dat hun randstad socialisme zo maar bedreigd wordt door het volkse socialisme van provinciale afkomst van de SP. Vanuit zijn randstedelijke comfort zone heeft de PvdA al lang geleden het echte contact met de achterban verloren. Wanneer is dat begonnen? Onder voormalig partijleider en premier Wim Kok, ooit de voorman van de FNV? Moeilijk te zeggen. Met het afschudden van de ideologische veren van de PvdA heeft hij misschien ook wel de “natuurlijke achterban” van de PvdA afgeschud?

Of was het nog voor Wim Kok, toen de Groningse linkse intellectueel Max van den Berg PvdA partijvoorzitter werd en Wim Kok als partijleider binnenhaalde? Hoe dan ook, met de komst van Wouter Bos kwam er een definitieve breuk tussen de partij en diens natuurlijke achterban. Onbegrepen en vervreemd van de partij liep die naar lang aarzelen over naar partijen waarvan ze dachten dat die wel hun problemen begrepen, naar de PVV en de SP. Samsom dacht het nog recht te kunnen trekken maar met zijn op louter pragmatisme en machtspolitiek gebouwde coalitie met de VVD sneed hij de laatste banden met “de natuurlijke achterban” van de PvdA door. Nu is er geen redden meer aan en dat begint door te dringen tot de top van de partij. De PvdA is Groen Links geworden met een dun randje volkssocialisme.

Bij Groen Links heeft men al langer door dat hun progressieve ideeën nooit zullen aanslaan bij een brede achterban. Gewone mensen leiden nu eenmaal een heel ander leven dan een Groen Linkser en hebben dus ook heel andere zorgen. Zo lang de PvdA uitzicht bood op linkse machtsvorming kon men bij Groen Links met die beperking leven. Immers, eens zouden de linkse partijen samen hun idealen in beleid kunnen omzetten. Dat was een kwestie van tijd en natuurlijk ook een beetje geluk. Ondertussen waakte men ervoor het eigen zetelaantal in de Tweede Kamer op peil te houden.

Helaas is de SP deze randstedelijke linkse droom vakkundig komen verstoren, notabene een partij van provinciale afkomst. Deze provinciale socialisten hebben met veel geduld, inzet en geloof in de eigen zaak een natuurlijke achterban opgebouwd. De SP spreekt de taal van zijn achterban, kent de zorgen en weet de gevoelige snaren te raken. Bij de PvdA daarentegen lezen ze vooral beleidsstukken en theoretiseren ze over de progressieve toekomst van land en volk. Het verschil in leiderschap tussen de PvdA en SP zegt al genoeg. Aan de ene kant een goedlachse en goedmoedige schoolmeester uit Boxmeer, aan de andere kant een snelle jongen die goed is in het houden van Haagse speak.

De SP zal waarschijnlijk pro forma uitgenodigd worden voor gesprekken tot linkse samenwerking maar daar zal die weinig heil in zien. En gelijk hebben ze. Waarom zouden zij hun kiezers-kapitaal ter beschikking stellen van randstadsocialisten om ze alsnog aan de macht te helpen? Ze zijn gewoon te verschillend. In de loop der jaren zijn de partij en leiderschapscultuur van de PvdA en Groen Links naar elkaar toe gegroeid, terwijl die van de SP volks is gebleven en dat voorlopig ook zal blijven.