WAAROM OFFEREN CHRISTENEN GEEN DIEREN?

Petrus, Zwarte Zon, acrylverf op papier, 57 X 77 cm

Toch alweer een tijdje geleden was er gedoe over ritueel slachten bij Joden en Islamieten. De emoties liepen hoog op en plotseling was Nederland weer verkeerd bezig met zijn dierenliefde en dierenpartij. Kort geleden, zag ik op TV dan weer een dierenliefhebber die aan Turken vroeg om geen lam of schaap te slachten voor het offerfeest. De man had weinig kans. Eeuwenoude rituelen verander je zo maar niet. Kijk maar eens naar Zwarte Piet. Ook nuchtere, rationele, klerikale moderne mensen hebben toch nog altijd iets van de stam in ons. Tegenwoordig noemen we dat identiteit. Voer voor antropologen, sociologen en politicologen.

Ondertussen vroeg ik me verbaasd af waarom wij katholieken, geen dieren offeren of ritueel slachten. Zo diervriendelijk zijn we als katholieken nu ook weer niet, al mocht je op vrijdag – de dag waarop Christus aan het kruis stierf - geen vlees eten. Gelukkig mocht je in plaats daarvan wel vis eten, een gewoonte die goed was voor mijn smaakopvoeding. Mijn oma ging heel ver in het versterven van vlees op vrijdag. Die deed dan zelfs geen boter op haar brood. De komst van plantaardige boter bracht op dat punt verlossing.

Maar waarom offeren katholieken geen dieren? Ik denk omdat het niet meer nodig is sinds Jezus Christus als zoon van god zijn leven aan het kruis offerde voor alle mensen en zo alle schuld van de mensen delgde die ze opgelopen hadden in paradijselijke ongehoorzaamheid. Het heet dat hij met zijn offer van de dood definitief een einde heeft gemaakt aan de erfschuld van alle mensen. Een groter offer dan je eigen zoon offeren is niet mogelijk en dus zijn daarna alle offers overbodig geworden. Exit dieren offeren dank zij het genereuze offer van Jezus Christus als zoon van god aan het kruis.

Maar mensen moeten wel iets om handen hebben en het kan uiteraard ook geen kwaad dat ze het gebrachte offer nooit vergeten. Daarom stelde Jezus op de avond voor zijn sterfdag een ritueel in ter herdenking van zijn offer dat hij de volgende dag aan het kruis zou gaan brengen. Hij organiseerde een laatste avondmaal met zijn 12 apostelen. Tijdens dat maal instrueerde hij zijn volgelingen om na zijn dood het avondmaal te herhalen als een herdenking van zijn offer voor alle mensen.

Een geniale vondst: een eenvoudig avondmaal met brood en wijn ter herdenking van het laatste en grootste offer dat aan god gebracht is, dat van zijn eigen zoon Jezus Christus aan het kruis. Na de dood van Christus aan het kruis, werd het avondmaal dan ook onder de naam heilige de mis het centrale ritueel van alle Christenen. Tijdens de mis wordt wijn gedronken als zijnde het bloed van Christus dat hij vergoten heeft aan het kruis, en brood gegeten zijnde het lichaam van Christus dat gestorven is aan het kruis. Mooier symboliek ter herdenking van de dood van een geliefde is niet te bedenken.

Maar mensen zijn geen mensen als ook over deze symboliek niet getwist zou worden. Is het wel symboliek of veranderen de wijn en brood tijdens de mis als bij wonder in echt bloed en lichaam van Christus? Een kwestie van geloof zou je zeggen, maar ja je hebt nu eenmaal altijd mensen die de puntjes op de i willen zetten en beginnen te mekkeren over bijzaken. Het zij zo. Ik vind het prachtige symboliek van geniale eenvoud die je bij wijze van spreken zo kunt navolgen. Na seks is niks zo intiem als samen eten en wat is mooier ter nagedachtenis van een geliefde dan dat familie, vrienden enz. een gezamenlijk maal organiseren?

Zijn we nu als Christenen definitief verlost van het offer? Blijkbaar niet want er zijn nog altijd mensen die zich schuldig voelen aan het kwaad in de wereld, de ellende, de oorlogen of de kleine oorlogen binnenskamers en daarom vinden dat ze een of ander offer moeten brengen. Er zijn zelfs gelovigen die het offer van Christus nabootsen door zichzelf te geselen of te laten geselen. In sommige processies tijdens de Paasdagen in Spanje wordt nog publiekelijk aan zelfkastijding gedaan. Sommigen gaan nog verder en laten zich aan een kruis nagelen met spijkers door hun handen en voeten. Ik zag dergelijke taferelen op TV die zich afspeelden op de Filipijnen.

Misschien is dit een extreme uiting van liefde voor Jezus. Wie zal het zeggen? De menselijke psyche is en blijft een groot raadsel.

Andere offers horen meer thuis in de categorie voor wat hoort wat: ik vraag god om een gunst en in ruil daarvoor breng ik hem een offer. Dat offer kan van alles zijn. Een voettocht naar Rome of Santiago de Compostela, een novene bidden, op je knieën naar de kerk kruipen enz. God als een Grote Sinterklaas die gunsten geeft als genezing van ongeneeslijke zieken, moederschap aan onvruchtbaren, het halen van een eindexamen of het rijbewijs. Het kan allemaal als je maar bereid bent om een offer te brengen. Het is bijgeloof, ook volgens de Christelijke leer, maar mensen zijn hardleers.