EIGENTIJDSE LEEGTE BIJ ERWIN OLAF

De solisten van het Nationaal Ballet gefotografeerd door Erwin Olaf.

De bovenstaande foto van Erwin Olaf van het Nationale Ballet is eerst en vooral een fysieke foto: een foto van lichamen in plaats van mensen. Dat past bij ballet. Ballet is immers een atletische sport op muziek. Het draait allemaal om lichaamsbewegingen die door de muzikale begeleiding een extra accent krijgen waardoor de schoonheid van de lichaamsbeweging tegelijk expressief en subtiel wordt. Ballet is een gecombineerde schoonheidservaring van lichaamsbeweging en muziek. Het verhaal is de bijzaak, de emoties de kapstok waaraan de lichaamsbewegingen en de muziek worden opgehangen.

Op het eerste gezicht zie je niet dat het om een balletgezelschap gaat. De klassieke balletkostuums zie je niet op deze foto. De houdingen maar vooral de balletschoenen verraden dat het om een balletgezelschap gaat. In ballet staat meestal een vrouw centraal, zeker in het klassieke ballet. Mannen spelen voornamelijk een ondersteunende rol waarbij gebruik wordt gemaakt van hun spierkracht. Mannen tillen de vrouw op of vangen haar op. Het paar als centrum met de man die de vrouw boven zijn macht tilt.

Welsiswaar heeft Erwin Olaf een paar in het centrum van de foto gezet maar dan wel met iets meer accent op de man. Twee vrouwen steunen op een en dezelfde man. De een staat naast de man en leunt met een hand op zijn schouder. De ander zit aan zijn voeten en steunt lichtjes op zijn benen. Zo blijft de man toch de steun voor de vrouw maar dan wel zonder haar nog boven boven zichzelf uit te tillen. Je zou dat eigentijds kunnen noemen.

Links staat nog een paar waarvan de vrouw zelfbewust op de man leunt. De man staat er zeer demonstratief bij met zijn naakte torso. De naakte torso's van drie mannen geven de foto zijn fysieke uitstraling. Ze vallen bij de eerste oogopslag op. Met 5 staande en een zittend man domineren mannen de scène ondanks dat zij omringd zijn door 8 vrouwen. Een van die 8 is mannelijk gekleed waardoor het overwicht van vrouwen wordt verkleind. De schoonheid van de naakte mannelijke torso meet zich met de vrouw.

Rembrandt, De Nachtwacht, Rijksmuseum

Het heet een balletgezelschap maar dat is het niet op de foto. Erwin Olaf heeft een verzameling individuen gefotografeerd, ook dat is eigentijds. Nergens verraadt een gebaar, een oogopslag of stand van het hoofd enige onderlinge relatie tussen de leden van de groep, zelfs niet tussen de vrouwen en de mannen die enig fysiek contact hebben. Bovendien staat de groep er statisch en gekunsteld bij. We zien een emotionele leegte gevuld met fysieke aanwezigheid: geen menselijke warmte, emotie en/of actie. Vergelijk dat eens met de Nachtwacht van Rembrandt. Daar zien we een dynamisch gezelschap, een echt gezelschap. Door de leden van het balletgezelschap zo afstandelijk, zo individueel, zonder enig onderling verband of emotie neer te zetten, is de foto nog eigentijdser geworden.