ROOMS THEATER

Rechts de basiliek St. Jan in Lateranen te Rome met een 'theatrale' voorkant. Een foto van Petrus

Toen ik langs de basiliek Sint Jan in Lateranen in Rome liep, waren ze bezig met de opbouw van een reuzenpodium naast de kerk. Een podium ter grootte van een basiliek met bijbehorende regie en geluidstoren. Een moderne basiliek, bedacht ik. Mensen mogen dan wel niet meer naar de kerk gaan -het geloof heeft in het licht van de wetenschap zijn overtuigingskracht verloren – de behoefte aan samen uiting geven aan emoties is gebleven.

Massale muziek belevenissen met lichtspel zijn nog nooit zo groots opgezet en voor zoveel mensen belangrijk geweest dan nu. Hetzelfde geldt voor sport en allerlei andere manifestaties. Er worden stille tochten georganiseerd ter herdenking van doden als gevolg van zinloos geweld. Verschilt zo'n stille tocht veel van bijvoorbeeld de kaarsjesprocessie in Lourdes of de vele andere processies die de Roomse kerk vroeger hield?

Begrafenissen, ook die in crematoria, worden zodanig opgetuigd met lezingen, gedichten, muziek en versieringen zoals bloemen, knuffels en andere voorwerpen die te maken hebben met de overledene dat je rustig van nieuwe rituelen kunt spreken. Ze zijn uiterlijk anders dan de oude Roomse of Christelijke rituelen maar in wezen zijn ze hetzelfde. Tegenwoordig kun je in de kerk ook knuffels op de kist zetten, muziek naar eigen smaak laten afspelen en eigen teksten voorlezen. Het geloof is verdwenen, de rituelen zijn gebleven.

Rituelen zijn van alle tijden. In Rome kun je kennis maken met de heidense rituelen van voor het Christendom en uiteraard met de klassieke Roomse rituelen bewaard in honderden kerken en tempels. Blijkbaar gaven die de mensen houvast een houvast dat ook nu na het verdwijnen van de kerk uit het midden van onze moderne, ontkerkelijkte samenleving even belangrijk is gebleven.

Wie niet beter weet zou de voorkant van een basiliek kunnen aanzien voor die van een theater, wat het natuurlijk in wezen ook is. Een theater waar verhalen verteld worden begeleid door allerlei beelden, schilderijen en andere afbeeldingen, versterkt door allerlei magische handelingen waarbij ook gezongen wordt. Het is Rooms theater dat door de eeuwen heen is uitgebouwd tot het meest volledige theater wat men zich maar kan voorstellen. Tot voor kort dan, want langzaam maar zeker moet het oude Roomse theater plaats maken voor het nieuwe theater met zijn elektronische muziek, zijn immens grote TV schermen of film doeken waarop een compleet nieuwe virtuele realiteit kan worden geprojecteerd. Het Roomse theater heeft zijn langste tijd gehad. Kerken zullen nog slechts herinneringen zijn aan dat vroegere, oude theater waar het zonder elektronica en computers toch maar behelpen was.