PROVINCIAAL SOCIALISME

Wanhopige fietsen verpesten het zicht op de Amsterdamse Grachten.

Je moet maar durven, politiek assistent bij de PvdA in Amsterdam zijn en dan die stad ook maar meteen tot de maat van het socialisme te maken. “De PvdA is een emancipatiebeweging, zoals de stad een emancipatiemachine is. U en ik zijn na eeuwen van staats- of godsdienstpaternalisme juist van die dwang verlost. In de stad en bij de PvdA zochten mensen hun geluk. Werk en jezelf kunnen zijn waren de ingrediënten van dat geluk. Los van de benauwende sociale groepscontrole van het dorp. Wordt dit geluk nu verruild voor een provinciaals socialisme?” *)

Kan de schrijver van dit citaat, Johan van Beek niet teruggestuurd worden naar school, desnoods op kosten van de PvdA? Een schooltje ergens in Groningen waar ze het aardgas uit de grond halen zodat hij leert waar het geld vandaan komt waarmee hij een grote mond kan hebben.

Sedert de Tweede Wereldoorlog (vorige eeuw!) is Amsterdam er niet in geslaagd om ook maar een begin te maken met een oplossing van de woningnood. De metro is een staaltje van geldverslindende projectmanie. De Betuwelijn is daarbij vergeleken haast een wonder van financieel vernuft. Jarenlang heeft een krakersplaag de stad ontsierd. De geld verslindende verbouwing van het Stedelijk Museum met zijn mislukte architectuur wordt in de doofpot gestopt. De verbouwing van het Rijksmuseum sleept zich voort van de ene naar de andere bureaucratische impasse. Toeristisch leeft de stad ondermeer van seksuele uitbuiting en mensensmokkel. Het parkeerbeleid is xenofoob. Overal verspreid door de stad liggen armzalige schroothopen van fietsen en zo kan ik nog wel even doorgaan. 

En dan die flinterdunne levensfilosofie dat “werk en jezelf zijn de ingrediënten van geluk” zouden zijn. Waar haalt Johan die vandaan? Ik mag hopen niet bij de Amsterdamse PvdA fractie of de gemeentelijke partijtop? En natuurlijk stuiten we weer op het vooroordeel van “de benauwende sociale groepscontrole van het dorp.” Heeft Johan zelf wel eens in een dorp gewoond?

Ik wel. Ik ben opgegroeid in Oss in de jaren veertig, vijftig en begin jaren zestig vorige eeuw. Johan zal het niet geloven maar ik heb daar een heel gelukkige jeugd gehad. Het had nog geen twintigduizend inwoners en was overwegend katholiek. Toch ben ik daar naar een uitstekende HBS geweest geleid door paters Carmelieten, er was een gymnasium, 2 bioscopen (Luxor en Cinema), een dansschool en veel gelegenheden om te dansen, optredens van rockbandjes in zalen en parochiehuizen, boekenwinkels, een veelsoortig verenigingslevens, grote fabrieken als Zwanenberg, Hartog, Philips, Organon (de uitvinder van De Pil) en het hoogtepunt van beschaving, lezers van de Volkskrant. Mooier nog, als bijverdienste ben ik een tijd lang bezorger van die krant geweest.

El Peche poseert met zijn vriendin Salome en zijn paard in het Mexicaanse dorpje San Miguel Regla, twee uur rijden van Mexico stad. Het stadsleven is voor mensen zonder geld meedogenloos. Op het platteland daarentegen wordt men niet zonder meer aan zijn lot overgelaten en is overleven in armoede gemakkelijker dan in de genadeloze stad. (foto Petrus)

Ik heb daarna gewoond in steden als de Colombiaanse hoofdstad Bogota (7 miljoen inwoners) en Mexicostad (10 miljoen inwoners of meer). Inderdaad, in die steden is geen sprake van benauwende groepscontrole maar wel werkloosheid, armoede, eenzaamheid, ziekte, honger en al die andere nadelen van het grote stadsleven voor mensen met een minder dikke portemonnee . Daar leerde ik dat als je arm en ziek bent je beter op het platteland kunt wonen want die groepscontrole daar zorgt er wel voor dat vrienden, buren en familie zich over je ontfermen. Dat beseften ontwikkelingsorganisaties ook en daarom werden er plannen gemaakt om het platteland te ontwikkelen om zodoende de trek naar de stad te verminderen. Want net als Amsterdam, trekken steden als Bogota en Mexico stad zoveel mogelijk geldmiddelen en dus mensen naar zich toe. Misschien iets om over na te denken zodat je ooit misschien nog eens van een provinciaal socialist een echte wereldburger wordt.

*) Zie: 'De PvdA kan beter uit de buurt van de SP blijven' van Johan van Beek, politiek assistent bij de PvdA te Amsterdam, in de Volkskrant van 25 februari j.l.