36. TERUG NAAR NIJMEGEN. DE BESTIJGING VAN DE BERG KARMEL.

Nagetekend en vertaald aan de hand van een originele tekening met tekst van St. Jan van het Kruis.

 

Men mag dan vaarwel gezegd hebben aan het Oude Geloof der Voorvaderen, er blijft toch een gat te vullen. Het gat van de zingeving. Blijkbaar worstelen de Beatles daar ook mee want zij gaan naar een goeroe in India. Daar doe ik niet aan mee. Ik sta open voor andere culturen en opvattingen maar ik ben  nog lang niet klaar met mijn eigen tweeduizend jaar oude cultuur.

Niettemin worden zij al snel gevolgd door trendgevoelige jonge lieden in mijn omgeving. Blijkbaar is het gat van de zingeving heel groot. Hippies combineren hun "make love not war" met oosterse spiritualiteit. Seks en marihuana alleen zijn niet genoeg als antwoord op de zin van het bestaan. Zoals gebruikelijk in geloofsaangelegenheden ontstaan ook hier weer verschillende richtingen.

In de stad zie je de nieuwe trend op zaterdag tussen het winkelend publiek. Hare Krishna volgers lopen in opvallend oranje kleding met eentonige belletjes te rinkelen. Hun boodschap dat er belangrijkere zaken in het leven zijn dan winkelen komt niet over. Niet zo gek als je bedenkt dat ze zich met hun gedrag en kleding wel erg afwijken van de doorsnee Nederlanders. Ze zijn en blijven roependen in een winkelcentrum, een zonderling daargelaten.

Ik voor mij hou het voorlopig bij Jan van het Kruis. Al lezend ben ik terecht gekomen bij zijn misschien wel moeilijkste gedicht met bijbehorende commentaren, ik bedoel de “Bestijging van de Berg Karmel”.  Het gedicht en de commentaren zijn bedoeld als begeleiding naar de volmaaktheid. Aangezien de God van Jan van het Kruis synoniem is aan volmaaktheid heet dat bij hem “de vereniging van de ziel met God”. 

Hoe kom je tot die volmaaktheid? Door zelf eerst niets te worden. Hij onderscheidt drie wegen (zie zijn hierboven afgedrukte tekening): de weg van de onvolmaakte geest naar de hemel, de weg van de onvolmaakte geest naar de wereld en het pad naar de Berg Karmel van de volmaakte geest; niets, niets, niets, niets, niets en op de Berg niets. 

De volmaakte geest volgt de weg langs het niets om het alles te bereiken.

“Om te komen tot wat ge niet weet, moet ge gaan langs waar ge niet weet. Om te komen tot wat ge niet geniet, moet ge gaan langs waar ge niet geniet. Om te komen tot wat ge niet bezit, moet ge gaan langs wat ge niet bezit. Om te komen tot wat ge niet zijt, moet ge gaan  langs waar ge niet zijt.”

Meditatie langs de weg van het Niets om tot God te komen of als je dat liever hebt het Al. Dit is geen kinderspel. Dit is geen jan boerenfluitjes geloof maar een dat diep in je leven ingrijpt. Dat is niet iedereen gegund en daartoe is ook niet iedereen in staat. Vooral niet als je in het dagelijkse leven overeind moet blijven. 

Dat het niet gemakkelijk is en niet iedereen gegeven om er aan te beginnen, blijkt uit de eerste strofe van het lied/gedicht.

“In een nacht, aardedonker,
in brand geraakt en radeloos van liefde,
en hoe had ik geluk! -
ging ik eruit en niemand
die ’t merkte - want mijn huis lag reeds te slapen.”

Het commentaar bij deze eerste strofe is veelzeggend over de af te leggen weg.

“In deze eerste strofe bezingt de ziel het geluk dat zij had en het lot dat haar toeviel, toen zij alles wat buiten haar lag achter zich liet, en toen zij zich terugtrok van de verlangens en onvolmaaktheden die op het zinnelijk niveau van de mens worden aangetroffen tengevolge van de verwarring van het verstand. Om dit te begrijpen moet men het volgende weten. Wil een ziel de staat van volmaaktheid bereiken, dan moet zij gewoonlijk eerst door twee belangrijke soorten van nacht heengaan, die de geestelijke schrijvers zuiveringen of louteringen van de ziel noemen. Wij noemen ze hier ‘nacht’ omdat de ziel zowel in het ene als het andere geval in het donker op weg is, als bij nacht.”

Tot zover lied en commentaar van Jan van het Kruis. Het lied bestaat uit 8 vijfregelige strofen. Het commentaar beslaat ruim 300 bladzijden. Het is duidelijk dat wie in navolging van Jan van het Kruis wil mediteren er een flink karwei aan zal hebben.