49. HET KAN VRIEZEN. HET KAN DOOIEN. KERNENERGIE

Op 11 maart 2011 vond 130 km ten oosten van de Japanse stad Sendai een catastrofale zeebeving plaats met een kracht van 9,0 op de Schaal van Richter. De daaropvolgende tsunami richtte veel schade aan. In Sendai, de hoofdstad van de prefectuur Miyagi, werd een tsunami van tien meter hoog waargenomen. Bij de kerncentrale Fukushima Daiichi was deze circa 15 meter hoog.

Na de ramp kwam er kritiek op de mediahype rondom de ramp. Europese kranten bleken na de zeebeving 90 procent van hun berichtgeving te hebben besteed aan de problemen in Fukushima en slechts 10 procent aan de gevolgen van de tsunami. Dit terwijl de zeebeving meer dan 18.000 directe slachtoffers eiste en de problemen in Fukushima nauwelijks.

 

Het debat over kernenergie is terug van weg geweest om de eenvoudige reden dat kernenergie “bijdraagt aan het beperken van de opwarming vanwege het gebrek aan uitstoot van broeikasgassen bij de productie. Ook vergen kerncentrales weinig ruimte en weinig schaarse grondstoffen voor de bouw in vergelijking met windturbines en zonnepanelen, per opgewekte hoeveelheid energie. Uranium, dat meestal als bron van brandstof dient, is een veelvoorkomend element op Aarde." (zie Wikipedia ‘Kernenergie)

De tegenstanders, te vinden in vooral de milieu en klimaatbeweging, denken daar heel anders over “met als voornaamste bezwaren het risico op kernrampen, nucleaire proliferatie en het ontstaan van kernafval, waarbij langdurige opslag niet als duurzame oplossing voor dit afval wordt beschouwd. Verdere bezwaren zijn de hoge bouwkosten en bouwtijd van een kerncentrale. De kernrampen van Tsjernobyl en Fukushima hebben verder aan de tegenstand bijgedragen. Daarnaast komen er kleinere kernongevallen voor.” (zie Wikipedia: kernenergie)

Als kind van de jaren zestig vorige eeuw was ook ik tegen kernenergie al was het alleen maar vanwege de associatie met kernbommen, kernwapens en kernoorlog. Kernenergie roept de demonen van atoombommen op Hiroshima en Nagasaki op en misschien nog wel het meest angstwekkende de dodelijke straling die doet denken aan de dodende straal uit stripboeken.

In de loop der jaren ontdekte ik dat alle wetenschappelijk-technisch vindingen  om ons leven comfortabelere te maken, d.w.z. geen honger, geen ziekten, een dak boven ons hoofd, mobiliteit op land, in de zee en in de lucht negatieve of zelfs donkere en zwarte kanten hebben. We hebben met de meeste ervan leren leven als aanvaardbare risico’s. 

Momenteel leven we onder de doem van veronderstelde levensbedreigende klimaatrisico’s die veroorzaakte zouden worden door het veel te hoge CO2 gehalte in de aardse atmosfeer. Wat brengt het grootste risico met zich mee? De opwarming van de aarde door toename van CO2 in de atmosfeer of kernenergie? 

De milieubeweging wil van deze afweging niet horen. Zij meent dat beide voorkomen kunnen worden door gebruik te maken van gratis wind en zonne-energie. Dat sprookje  wordt langzaam aan door de praktijk achterhaald. De risico’s van de fabricage van zonnepanelen en windmolen op land en zee hebben ook hun zwarte kanten. In de toekomst moet blijken of er zelfs niet nog meer zwarte scenario's zijn bij de massale inzet van windmolens en zonnepanelen. In ieder geval is het in de geschiedenis van de mensheid nog nooit gebeurd dat er zoveel beton en metaal in zeeg gedumpt wordt als nu met windmolenparken.

Hoe dan ook met wind en zon komen we er niet mee om een moderne qua energie veeleisende samenleving van de benodigde energie te voorzien. Al is het alleen maar om de gaten te vullen tussen de perioden dat er geen wind of geen zon is. De opslag in reuzen-accu’s om in de energiebehoefte te zien als er geen wind of zon is, is voorshands technisch onmogelijk en hoe dan ook heel kostbaar. 

De milieubeweging heeft nog andere pijlen op haar boog. Energiebesparing door gedragsverandering. We moeten andere mensen worden: met minder comfort genoegen nemen, minder vlees eten, meer “natuurlijk” bouwen wat dat ook moge zijn, meer openbaar vervoer, biologische landbouw, circulaire economie, hergebruik van materiaal enz. enz. De milieubeweging is ook een leefstijlbeweging met als mensbeeld de spaarzame mens, de sobere mens, de natuurmens (terug naar het pre-industriële tijdperk van de natuurvolkeren?) die respect heeft voor Moeder Aarde.

Mij lijkt het onmogelijk om een geheel nieuwe wereldwijde gedragsorde ontwikkelen niet in Nederland, niet in Europa laat staan in de wereld. De wereld is geen verzameling Nederlandjes waar men vrij geordend leeft op basis van een minimale politieke consensus.

(wordt vervolgd)