NEDERLAND REGENTENLAND

 

Het schilderij van de Hollandse meester Backer uit 1676 leende zich uitstekend voor een fotomontage met de regenten van onze tijd. Alsof het er speciaal voor gemaakt is. Op het originele schilderij staan regenten en regentessen van het gasthuis aan de Klovernierswal in Amsterdam. Op dit schilderij zien we de hoofdrolspelers bij de totstandkoming van kabinet Rutte IV. Van Links naar rechts informateur Johan Remkes, CU leider Gert- Jan Segers, VVD leider Mark Rutte, informateur Wouter Koolmees, CDA leider Wopke Hoekstra, PvdA leider Lilianne Ploumen, GL leider Jesse Klaver en D66 leider Sigrid Kaag.

Nederland is een Regentenland wat er ook gezegd wordt over een andere bestuurscultuur. Er bestaat in Nederland geen andere bestuurscultuur dan de regentenstijl. Dat is al eeuwen zo. Nederland is gesticht, opgericht, tot stand gekomen, gefinancierd noem het wat je wil, door regenten. Slechts een enkele aristocraat was er bij betrokken genaamd prins Willem van Oranje omdat er nu eenmaal een militair politieke leider nodig was om militaire veldtochten te organiseren en zo nodig met de koning van Spanje en diens vazallen te onderhandelen. Uit dank voor bewezen diensten mogen zijn afstammelingen tot op de dag van vandaag Koninkje spelen.

De regenteske bestuursstijl zit zo diep ingebakken dat je die niet zomaar verandert. Het is de dominante politieke bestuursstijl op alle niveau’s van het land, van burgemeester tot commissaris van de Koning tot de Haagse stolp. Het is nationaal erfgoed waar je nooit vanaf komt. Kijk eens naar Kaag of Segers die zegden een andere bestuursstijl te willen maar zij zijn zelf net zo regentesk als de rest of ze nu Rutte, Segers of Wopke heten. Regentenstijl is de onontkoombare Hollandse politieke bestuursstijl.

Ook buiten de politiek is de stijl van invloed. Vergelijk het optreden van RIVM baas Jaap van Dissel met de Leuvense viroloogprofessor Marc van Ranst. De laatste straalt rustige, vaderlijke gemoedelijkheid uit,  begrip voor menselijke zwakheden. Dissel is de man met de papieren onder de arm, van procedures, protocollen, voorschriften en regels. Ze zijn een personificatie van de twee stijlen, de Hollandse regelneef tegenover de Vlaamse pater familias.

Regentenland is een land van regelneven waarin strenge straffen bestaan op het schenden van regels procedures en protocollen. Wie fouten maakt moet boeten en dat geldt voor iedereen van hoog tot laag. Daar mag geen verschil gemaakt worden en oh wee als dat toch gebeurt dan zijn de rapen gaar aan de borreltafels, op twitter en in de Haagse coulissen.

In Regentenland regeert de gelijkheid aangeduid als kansengelijkheid. Elk burger moet de kans krijgen regent te worden. Dat is de ultieme rechtvaardiging van de regenten voor hun regentenstijl. En denk nou niet dat er op dit vlak verschil is tussen links en rechts. Misschien heeft links wel meer regelneven en dan rechts maar dat is slechts een nuance verschil. Dat maakt de politiek voor de doorsnee Nederlanders nou net zo ingewikkeld. Alle verschillen worden plat geslagen met regels, procedures en gelijke kansen voor iedereen.