105. DE AARDE IS ROND, SADIKI

 

Sadiki stuurde me later per brief bovenstaande ansicht. "Cher ami Piet Nelissen. C'est une petite souvenir de ma ville Meknès qui montre un homme qui porte l'eau "water" et la grande porte et deux bonnes places."

Sadiki heet ons welkom in het huis van zijn ouders. Een groot laagbouw huis omgeven door een flinke tuin met palmbomen en struiken. Ik vermoed dat dit het huis is van een bemiddelde Marokkaanse familie, waarschijnlijk de betere middenklasse bedenk ik als kandidaat socioloog. De ingang ligt precies in het midden van de voorgevel. Met een paar treden komen we door de voordeur in een lange, donkere betegelde gang terecht. Halverwege de halfduistere gang zit een oudere vrouw roerloos op de grond. Sadiki vertelt dat zijn oma van de koelte en het briesje in de gang houdt. Ze reageert niet als we haar voorbij lopen.

Hij gaat ons voor naar een zijkamer aan het einde van de gang, dat meer het aanzien heeft van een salon dan een huiskamer,  bekleed met tapijten en grote dikke kussens op de grond. Het zou zo maar het decor van een Oosters sprookje kunnen zijn. We gaan in een kring op kussens zitten. Langs zijn neus weg zegt Sadiki dat Dora als vrouw normaal gesproken niet welkom is maar omdat Dora bij het reisgezelschap hoort, wordt een uitzondering gemaakt. Ik denk dat hij het als een vriendelijk gebaar naar ons beschouwt en niet beseft dat dit voor ons nogal schokkend is. Zonder Dora zouden we linea recta teruggegaan zijn. Onze reis begint al aardig het karakter te krijgen van een antropologisch onderzoek naar de botsing van culturen in de praktijk van alledag.

Intussen wordt een grote schotel met couscous opgediend, een soort eenpansmaaltijd. Ik zie noten, pruimen, olijven en vijgen. Het is voor het eerst dat ik couscous eet. We eten allemaal van dezelfde schotel met ieder een eigen lepel. Het eten is een meevaller want we hebben al enkele dagen niet meer warm gegeten. Als drankje krijgen we coca cola aangeboden. De voorbode van de verwestersing van Marokko?

Na het eten roken we een sigaret bij de thee. Sadiki klapt in zijn handen waarna even later de thee wordt gebracht door een jonge vrouw, een zus van Sadiki. Omdat we geen lucifers hebben, klapt Sadiki opnieuw waarop een jongen binnenkomt die vraagt wat hij kan doen. Op onze vraag wie dit is, vertelt Sadiki dat hij een jongere broer is. Ik leg hem uit dat ik niet moet proberen om met handen klappen mijn jonge broer te laten komen en dan ook nog iets op te dragen. De onderlinge verhoudingen liggen bij ons thuis ietsjes anders. Sadiki  legt uit dat in zijn land de jongere broer verplicht is om zijn oudere broer van dienst te zijn.

Wat voor Sadiki blijkbaar de gewoonste zaak van de wereld is, is bij mij thuis ondenkbaar. Nu ik een heel klein beetje van zijn wereld leer kennen, kan ik mij voorstellen dat hij zich maar moeilijk mijn wereld kan voorstellen. En dan hebben we het nog maar niet over de veranderingen die zich nu in mijn wereld voordoen en dan bedoel ik niet de lange haren of de informele volgens sommigen zelfs slordige kleding als spijkerbroeken en jasjes, legerjassen enz. die we op de universiteit dragen maar de veranderde normen over seks voor het huwelijk, samenwonen, ontkerkelijking enz. Ik denk niet dat Sadiki zich ook maar enig idee kan vormen over ons vrijgevochten gedrag tevens een afwijzing van het gedrag van onze ouders.

(verschijnt elke vrijdag)