DE SPROOKJESJAREN 60 (VOORHEEN: MAKE LOVE, NOT WAR) 32, DE TELEFOON

Kleuterschool 1951

Tijden veranderen sneller dan de sociologie kan bijhouden. Dat de sociologie van de briefschrijver verandert naar de sociologie van de beller, is nog maar een begin al beseffen Van Doorn & Lammers dat in hun inleiding van de Moderne Sociologie niet. Bellen is gemakkelijker dan schrijven dus gaan we massaal bellen in plaats van schrijven. Het gemak dient de mens. Pen en papier zijn niet meer nodig, geen enveloppen meer, geen postzegels meer, geen gang meer naar de postbus of het postkantoor en vooral geen gedoe meer met moeilijke spellingsregels en zinsbouw. 

Onze moedertaal op papier is al jarenlang een ergernis bij vooruitstrevende docenten. In hun streven naar gelijkheid pleiten ze voor minder moeilijke en gecompliceerde grammaticaregels en spelling. Schrijven en lezen zijn elitair. Gelijkheidsdenken tot in het uiterste. Alles plat slaan heet dan in een van de verhalen van Maarten Toonder in zijn Bommelsaga. Dat je met plat maken van je taal meteen ook de geschiedenis van je taal uit het raam gooit, komt in het denkraam van zulke goed bedoelende gelijkmakers niet op.
 
Bellen kun je vanuit je luie stoel, van achter de aanrecht of aan de rand van je zwembad, als je dat toevallig in je achtertuin hebt liggen. Je kunt een zakelijk gesprek voeren, een ambtelijk gesprek, een bureaucratisch gesprek, de politie bellen of de minister of een huis tuin en keukengesprek voeren over koetjes en kalfjes. Precies dat maakt het leven aangenaam, het uitwisselen van nieuwtjes over wie er pas dood is, je bezoek aan de huisarts, je verjaardagsfeestje en je onmogelijke relatie.

Het mooist is dat je zulke gesprekken meteen ook kunt kruiden met gevoelens. Probeer dat maar eens in een brief! De telefoon is een beter hulpmiddel om overeind te blijven in de dagelijkse chaos van het leven dan brieven schrijven. Een kleuter kan de was doen. Sociologen hopen de chaos die leven heet met hun onderzoek naar wetmatigheden in het gedrag van de mensen onder controle te krijgen. Maar helaas, nog voordat ze ook maar de schijn van greep hebben op de sociale werkelijkheid, gooien technologische ontwikkelingen roet in het eten. 

De ontwikkeling van de zaktelefoon is onbeheersbaar geworden. Sociologen hebben het nakijken. Je wilt weten hoe je neef het in Australië maakt, je broer in Zuid Afrika en je vriendin in België? Het is een kwestie van even bellen vanuit je broekzak en het is gepiept. Een reis maken naar het oerwoud? Zo gereserveerd per internet, geen reisbureau meer nodig. Op vakantie naar een Afrikaans Safaripark of een Turks strand? Het zit binnen handbereik in je broekzak. Wil je weg uit je land zonder toekomst? Even rondbellen en je weet waar je de beste kansen kunt hebben op een beter leven. Met de mobiele telefoon heb je de wereld in je broekzak. 

Is de wereld daar op voorbereid? Nee, net zo min als de sociologen. Zij zijn nog van de tijd dat reizen zogezegd wijzer maakte. Dat is een elitaire gedachte. De tegenwoordige reiziger wil wat gezien hebben en dan weer naar huis, een beleving heet dat, of hij reist en blijft.  De stromen toeristen zijn onbeheersbaar geworden net als die van migranten. De zaktelefoon heeft toerisme en migratie gedemocratiseerd. Dankzij de zaktelefoon wordt de wereld overvallen door een georganiseerde chaos van volksverhuizingen. Sociologie is geen vak van de toekomst ook al dacht mijn vader van wel toen ik er aan begon.
(verschijnt elke vrijdag)