DE EENZAAMHEID VAN VLAANDEREN 23

Graf van de Franstalige Vlaamse dichter Emile Verhaeren in een bocht van de Schelde bij het stadje Sint-Amands in Vlaams Brabant.
"Emile Verhaeren (Sint-Amands, 1885 -Rouen 1916) is een Franstalig Belgische auteur en een vertegenwoordiger van het symbolisme. Hij was dichter, schreef korte verhalen, kunstkritiek en toneel. Zijn werk is vertaald in 28 talen...Verhaeren debuteerde in 1883 met Les Flamandes, een naturalistische bundel geïnspireerd door de wellustige taferelen uit de Vlaamse schilderkunst van de 16e en 17e eeuw." (Wikipedia: Emile Verhaeren) 

Voor de Frans sprekende Vlaamse bourgeoisie was behoud van het Vlaams geen prioriteit. Daarvoor waren zij teveel vervreemd van haar culturele wortels en de Vlaamse taal. Bij gebrek aan onderlinge politieke en culturele binding en een intellectuele voorhoede was het Vlaams geen eenheidstaal maar versplinterd in tientallen dialecten waardoor men soms moeite had elkaar onderling te verstaan. Meer dan in Nederland kan men in Vlaanderen aan de tongval horen waar de spreker vandaan komt.

De Vlaamse Brabander Emile Verhaeren, geboren in het Brabantse dorp Sint-Amands aan de Schelde, waar hij een eigen museum heeft,  is een voorbeeld van de taal en cultuur vervreemding van de Vlaamse Bourgeoisie.

“Emile Verharen werd geboren op 21 mei 1855 als zoon van Henricus Verhaeren en Joanna de Bock. Zijn vader was een lakenhandelaar uit Brussel en zijn moeder hield een textielwinkel in Sint-Amands. Thuis wordt er Frans gesproken, zoals gebruikelijk in deze kringen. De jonge Verhaeren loopt zijn lagere school in Sint-Amands. Dit is de enige periode dat hij actief met het Nederlands in contact kwam. Hij volgt zijn humaniora in de Franse taal, eerst aan het Institut Saint-Louis in Brussel en daarna aan het Collège Sainte Barbe in Gent…Na zijn humaniora schrijft Verharen zich in 1875 in als student in de rechten aan de Katholieke Universiteit van Leuven Hij schrijft er zijn eerste gedichten en wordt een van de medewerkers van het studentenblad La Semaine des Etudiants….” (Wikipedia: Emile Verhaeren)

Als gevolg van de ontmanteling van het Koninkrijk der Nederlanden in 1830 raakte het Vlaams verder in het slop. In plaats van het Nederlands kwam nu het Frans als voertaal. De Nederlandse taaldwang van Koning Willem I verkeerde in een Franse taaldwang. De hoofdstad Brussel verfranste zodanig dat tweehonderd jaar later nog slechts ongeveer 10% van de Brusselaars Vlaams spreekt. Zelfs de eerste volledig Nederlandse Universiteit van Gent verfranste zodanig dat "tegen het einde van de negentiende eeuw de Vlaamse Beweging, onder impuls van Lodewijk de Raet begon pogingen te ondernemen om de Gentse universiteit te vernederlandsen.” (Wikipedia: Universiteit Gent). 

De Universiteit van Leuven werd dankzij het studentenprotest in het opstandige jaar 1968 met de leus “Leuven Vlaams” uiteindelijk een volledig Vlaamse universiteit. Voor de Frans sprekende studenten werd net over de taalgrens de nieuwe universiteit Louvain La Neuve (het Nieuwe Leuven) opgericht. Vergelijk dat eens met Nederland waar de Universiteiten intussen bereid zijn de Nederlandse taal in te leveren voor internationaal prestige en gewin. De Hollandse handelsmentaliteit heerst nu ook in de universiteiten.

De politieke en culturele taalgevoeligheid bij de Vlamingen heeft er toe geleid dat België uiteindelijk ook geografisch is opgedeeld in taalregio’s waartussen een heuse taalgrens loopt. In feite zijn die Gewesten (Vlaanderen en Wallonië) een soort taal thuislanden.Voor buitenstaanders misschien moeilijk te begrijpen, maar gezien de politieke situatie de beste oplossing tot nu toe. Het tweetalige Brussel is tussen die twee taalgemeenschappen een voortdurende twistappel. 

Na de Tweede Wereldoorlog gaat het groeiend Vlaams zelfbewustzijn gepaard met welvaartsgroei terwijl Wallonië moeite heeft om met de economische modernisering mee te komen. Tot overmaat van ramp is de Franse taal in de Europese Unie in het defensief gedrongen. De vraag is tot hoever de Vlamingen willen gaan in hun autonomie en zelfstandigheid. Wordt het uiteindelijk een onafhankelijk Vlaanderen met de opsplitsing van België tot gevolg? Of wordt het een confederaal België van twee onafhankelijke staten?

(verschijnt elke vrijdag)