38. TERUG NAAR NIJMEGEN. MAO EN TANTE JANS

 

Paul Rosenmöller is als kind van rijke ouders misschien wel het mooiste voorbeeld van de linkse verwarring onder de generatie jongeren van de jaren zeventig met hun arbeiderisme en navolging van Mao . "Van 1976 tot 1982 was Rosenmöller lid van de maoïstische Groep Marxisten-Leninisten/Rode Morgen (GML). Tussen 1981 en 1982 was Rosenmöller bovendien bestuurslid bij de GML. De GML streefde naar een communistische staat in Nederland en sympathiseerde met diverse communistische regimes in het buitenland, zoals dat van China, Albanië en dat van de Rode Khmer in Cambodja." (Wikipedia) Hij is uiteindelijk toch nog goed terecht gekomen. Hij werd vakbondsman en in 1989 kwam hij voor Groen Links in de Tweede Kamer. Nu is hij voorzitter is van de GL fractie in de Eerste Kamer.

Ik krijg te horen dat ik uurdocent maatschappelijke en politieke oriëntatie kan worden op de Educatieve Academie de Kopse Hof voor eerstejaars studenten. Het gemeenteloket uitkeringen heeft geen bezwaar. Het verdiende loon zal worden afgetrokken van mijn uitkering. Dat snap ik en vind ik redelijk.

Ik besluit in afwachting van mijn toekomstige uitzending de baan aan te nemen. Het kan geen kwaad om ervaring op te doen onder de mensen in plaats van boekjes te lezen. Op advies van medestudenten heb ik al voor mijn afstuderen een paar colleges didactiek gevolgd van de onderwijssocioloog professor van Kemenade. De collegezaal zat vol. Veel sociologie en politicologiestudenten denken dat ze straks een baan kunnen krijgen in het nieuwe vak maatschappijleer.

Ik heb de cursus niet afgemaakt en dus geen aantekening didactiek. Ik had geen zin om me weer allerlei theorieën eigen te maken. Ik zou wel zien als het zo ver zou komen. Nu is het dan zover en vertrouw ik op mijn intuïtie, improvisatievermogen, opgedane spreekervaring en kennis. Dat moet genoeg zijn.

Om aansluiting te hebben bij de radicaal linkse tijdgeest onder studenten maak ik een lessenpakket over kolonialisme, kapitalisme en marktwerking, communisme als kritiek op het kapitalisme en nog wat van die trendy thema’s. Ik zie mijn les maatschappijleer als een les in leren kritisch denken over mens en maatschappij. Geen verkondiging van (ideologische) waarheden maar zelf leren nadenken. De meeste studenten vonden het allemaal wel best. 

Ik ontdek dat jongeren lang niet zo kritisch zijn als ze zelf nogal eens denken. Ze zijn onervaren en hebben gebrek aan denkdiscipline. Een aantal is lid van de diverse gebruikelijke linkse splintergroepen als Kommunistische Eenheid Nederland KEN of de Marxistische Leninistische Studentenbond MLS .

Het arbeiderisme waar ik als student al mee kennis gemaakt heb,  heeft zich verspreid tot onder de jongeren van de Kopse Hof. Het doel is om zich op basis van het Marxisme te identificeren met de arbeidersklasse om vervolgens met hen samen een sociale revolutie in Nederland teweeg te brengen. Het klinkt als een ver gezocht sprookje maar ze geloofden erin. 

Bijgevolg wordt aan de poorten van de fabrieken gecolporteerd met linkse krantjes. Er zijn zelfs studenten die in fabrieken gaan werken om zich op die manier nog meer te vereenzelvigen met de arbeidersklasse. Op zich geen slecht idee om, al is het maar tijdelijk, het lot van arbeiders te delen. Dat kan een ervaring zijn voor je verdere leven. Maar of die arbeiders zitten te wachten op jou en je  klassenstrijd is zeer de vraag. Tot teleurstelling van velen is dat niet het geval. Daar kijk ik helemaal niet van op.

Vanwaar dat geloof in een sociale omwenteling? Komt dat uit een gevoel voor sociale rechtvaardigheid, is het een een nieuw geloof dat het gat van het oude geloof moet opvullen of is het een vlucht uit een onbevredigend materialistisch, burgerlijk bestaan? 

Ik praat erover met een collega-docent op de Kopse Hof. We zijn beiden even verbaasd over het links radicalisme onder de leerlingen. Een doorslaggevende verklaring vinden we niet.In de lessen valt het nog wel mee al hoewel sommigen voortdurend willen debatteren over Marx, Lenin en zelfs Mao. Het Rode Boekje met citaten van Mao is populair.

Ik schaf me er een aan om een idee te hebben wat mijn leerlingen lezen of zelfs bestuderen. Veel wijzer word ik er niet van. Wat moeten Nederlandse studenten met citaten van een Chinese dictator die in de jaren zestig een Culturele Revolutie heeft ontketend die de Chinese maatschappij op zijn kop heeft gezet en duizenden Chinezen, misschien wel miljoenen het leven heeft gekost.

De eerste pagina van het boekje is veelzeggend. “Bestudeer de geschriften van voorzitter Mao, gehoorzaam de woorden van voorzitter Mau en handel volgens de aanwijzingen van voorzitter Mau.” aldus Lin Piau (Het Rode Boekje, Citaten uit het werk van Mao, A.W. Bruna & Zoon, Utrecht/ Antwerpen, 1967). Het doet me denken aan de eerste zin die we van Tante Jans, onze leraar Nederlands op de Middelbare School, in elk schrift voor Nederlands moesten schrijven. “Doe precies wat er gezegd wordt, niets meer en niets minder”.  

Aan die zin van Tante Jans had ik toen al een gloeiende hekel. Precies doen wat er gezegd wordt alleen omdat het van hogerhand komt, ligt me helemaal niet. Ik ben allergisch voor autoriteit zonder inhoud, altijd gehad, altijd geweest, altijd gebleven. Op de lagere school heb ik voor deze straffe houding vaak moeten boeten met  strafwerk.