MAAKT BBB EINDE AAN REGENTESK, RECHTS EN ASOCIAAL KLIMAATAKKOORD?

 

De beruchte klimaattafel waar het klimaatbeleid werd bekokstoofd onder leiding van de immer lachende M. Rutte en zijn assistente S. Kaag, gesecondeerd door rechts voormalig Greenpeace activist D. Samsom, tegenwoordig fluisteraar van Brusselse klimaatactivist en commissaris F. Timmermans, en links de alomtegenwoordige rechtse Ed Nijpels. Het Tweede Kamerlid P. Omtzigt houdt strak toezicht op het doen en laten van de regenten. (met dank aan de schilder Jan de Brey's schilderij "Regenten van het Dolhuys" te Haarlem, 1667)

Klimaat maatregelen zijn net als stikstof maatregelen politieke keuzes. De huidige coalitie onder leiding van Rutte heeft die keuzes gedepolitiseerd door ze als voornamelijk op wetenschap en techniek gebaseerde keuzes voor te stellen. Rutte heeft samen met zijn coalitiepartners langs de weg van de zogeheten klimaattafels gekozen voor een technocratische aanpak en zoveel mogelijk het politieke debat vermeden.

Wie zaten er eigenlijk aan die klimaattafels? Geen politicus die dat beter geanalyseerd heeft dan het Tweede Kamerlid Pietr Omtzigt in zijn Hub Cobben Rede gehouden op 18 maart in Heerlen met als thema “bestaanszekerheid”.

"Het Nederlandse klimaatbeleid is voor een groot deel het product van processen die bewust buiten de politiek gelegd zijn. Ik noem twee voorbeelden: het klimaatakkoord en de Green Deals tussen overheid en bedrijfssectoren.

Bij het klimaatakkoord was een lange onderhandeling tussen heel veel partijen waarbij tussen 2017 en 2019 afspraken zijn gemaakt om de CO2-uitstoot fors te verminderen. Of zoals op de site van het klimaatakkoord staat:

‘Het Klimaatakkoord is een pakket van maatregelen en afspraken tussen bedrijven, maatschappelijke organisaties en overheden om gezamenlijk de uitstoot van broeikasgassen in Nederland in 2030 ongeveer te halveren (vergeleken met 1990).’ Het gaat hier dus om een proces over een hoogst politieke keuze zonder de volksvertegenwoordiging, die juist aangesteld is om politieke keuzes te maken.
De uitkomst van zo’n proces hangt heel erg af van wie uitgenodigd worden. In 2017 werd kernenergie nog niet gezien als een oplossing en biomassa – bomen verbranden – nog wel. En ook peperdure CO2-opslag, CCS, wordt nog als oplossing gezien door de bedrijven die dat kunnen realiseren.

Door de juiste mensen aan tafel uit te nodigen, werd dat ook bereikt: geen kernenergie en wel CCS. Tientallen bedrijven zaten aan tafel, inclusief Shell, NAM en vele grote elektriciteitsbedrijven. Een fors aantal natuur-en milieuorganisaties zat ook aan tafel. In de lange deelnemerslijsten kan ik slechts twee organisaties ontdekken die primair opkomen voor mensen met een wat lager inkomen: de FNV en de Woonbond.

Het klimaatakkoord gaat ook over subsidies en belastingen. In zijn algemeenheid gaat het zo bij onderhandelingen dat de deelnemers vaker in aanmerking komen voor subsidies en dat de mensen die niet aan tafel zitten, vaker de belastingen moeten betalen. Een rapport van TNO dat bevestigt dat vooral de belangen van grote bedrijven gediend werden met het klimaatakkoord en niet die van kleinere bedrijven en burgers, bleef een jaar lang, tot vorige week, geheim.

Maar dat was al duidelijk: er zaten geen huurders uit Heerlen aan tafel. Er zaten geen mensen aan tafel die energiearmoede aan den lijve ervaren. Natuurlijk zaten er geen mensen zonder woning aan tafel. Er zaten ook geen Groningers aan tafel met scheuren in de muur. En natuurlijk waren er geen mensen die aangewezen zijn op de voedselbank. De relatie tussen klimaat en bestaanszekerheid wordt niet gelegd.
Sterker nog in het politieke debat is klimaat in zijn geheel losgekoppeld van bestaanszekerheid, ten minste in Den Haag.

En precies het feit dat die twee zaken in de hoofden van beleidsmakers bijna niets met elkaar te maken hebben, ondermijnt zowel de bestaanszekerheid als het klimaatbeleid.

Door een jarenlange lobby en het feit dat veel clubs aan tafel zaten werden Tesla’s enorm gesubsidieerd. Na een aantal vernietigende rapporten van de Algemene Rekenkamer werd de subsidie voor elektrisch rijden wel wat verlaagd, maar nog steeds bleven er forse belastingkortingen en subsidies voor bestaan. Op het hoogtepunt bedroeg de belastingkorting op een Tesla model met een leasecontract van 5 jaar maar liefst 73.120 euro. Dat was totaal absurd en dat geld had zoveel meer klimaatwinst opgeleverd als het gebruikt was voor de isolatie van huurwoningen. Maar dat gebeurde dus niet.

Bij de Green Deals gebeurde hetzelfde: de lobby kon onderhandelen met de regering, ook over belastingen. Het gebruik van walstroom betekende dus niet alleen miljoenen subsidies voor walstroominstallaties maar ook forse belastingkortingen op de energiebelastingen zoals we zagen.
Die pakketten en Green Deals zijn vervolgens als totaalpakket voorgelegd aan de Tweede Kamer. Er vond nauwelijks een integrale afweging plaats over de uitgaven, de subsidies en de belastingen: het waren uitonderhandelde pakketten waarin de volksvertegenwoordiging moeilijk nog zaken kon veranderen.

En ook de volksvertegenwoordiging bestaat niet uit huurders uit Heerlen: het profiel van Kamerleden is zeer Randstedelijk, zeer hoogopgeleid en niet afhankelijk van toeslagen, al was het maar vanwege het hoge salaris van Kamerleden, dat formeel schadeloosstelling heet." (Hub Cobben rede van Pieter Omtzigt)

Dat D66 voor zo een technocratische aanpak kiest, is niet vreemd. D66 is in wezen een technocratische partij, d.w.z. de samenleving inrichten op basis van technisch vastgestelde normen. Partijleider Kaag straalt dat ook uit. Rutte is de lachende regent met een vrije markt tic. W.Hoekstra is de eeuwige consulent met bijpassend vocabulaire.

Dat grote delen van de bevolking goed door hebben dat ze geregeerd worden door regenten, is gebleken tijdens de provinciale verkiezingen waar de BBB de grote winnaar is in alle provincies.