59. HET KAN VRIEZEN, HET KAN DOOIEN. MODELLEN

Het plaatje is van John Christy in zijn getuigenis voor de Amerikaanse Senaat in 2016. Wat je ziet zijn de verwachtingen van de verschillende rekenmodellen van een aantal jaren geleden. Daaronder zie je de werkelijke ontwikkeling van de temperatuur. Ondanks de grote spreiding blijken alle modellen op een na er substantieel naast zitten wat betreft de voorspelling van de temperatuur op aarde. Alleen het Russische INM-CM5-model blijkt redelijk te kloppen. (website Klimaatfeiten/modellen)

 

Dat de idee van een klimaatcrisis berust op hypothetisch samengestelde modellen waarbij je veel vragen kunt stellen dringt maar moeilijk door tot het brede publiek. Dat komt omdat toonaangevende kranten, milieugroepen enz. maar al te graag willen geloven in de idee van gratis energie van wind en zon.

Het kan ook zijn dat ze het moeilijk vinden om het uit te leggen aan het publiek. Voor veel mensen zijn modellen een te hoog gegrepen abstractie van de werkelijkheid. Wat misschien kan helpen is de ervaring die we als samenleving met modellen hebben opgedaan met de  COVID pandemie en de stikstof affaire. Vooral tijdens de COVID pandemie voelden mensen aan de lijve wat de gevolgen zijn van door modellen voorspelde besmettingsgraden en de veronderstelde verspreiding van de ziekte onder de bevolking.

Zowel het gedrag van het virus als dat van mensen is in beginsel onvoorspelbaar tot op zekere hoogte zelfs chaotisch in de zin dat er maar moeilijk een ordeningsprincipe is te vinden. Dat maakt de bestrijding van een pandemie erg moeilijk. De beste remedie is de chaos aan banden te leggen. Dat is dan ook net wat we de afgelopen twee jaar hebben gezien. Het chaotische gedrag van mensen werd met regels en beperkingen aan banden gelegd in de hoop dat dit effect zou hebben op de verspreiding van het virus.

Het hielp maar echt effect hadden de vaccins pas. Toen kon kon met enige nauwkeurigheid het verloop van de pandemie voorspeld worden. Wat hierboven gezegd is over chaos en voorspelbaarheid geldt voor nog veel grotere mate voor het klimaat. Het klimaat is chaotisch (daar kom ik later op terug) en dus is zijn gedrag in de vorm van bijvoorbeeld  temperatuur nauwelijks voorspelbaar.

“Een wetenschappelijk model, of dat nu een simpele vergelijking is of een ingewikkeld computermodel, is in de kern een hypothese, een veronderstelling van de werkelijkheid die nog bewezen moet worden. Als je een hypothese niet kan testen in een (laboratorium)experiment, is de enige manier om iet te zeggen over de waarde van het model, het doen van voorspellingen op basis van het model. Vervolgens is het een kwestie van meten en beoordelen of de uitkomsten het model bevestigen of ontkrachten. In de wetenschap is uiteindelijk de enige manier om te beoordelen of een model geldig is, de voorspelde waarden te toetsen aan de werkelijk gemeten waarden. “ (zie website Klimaatfeiten) 

Het probleem bij klimaatmodellen is dat ze tientallen of zelfs honderden jaren bestrijken en dat het daarom zelfs bijna onmogelijk is om in een generatie een model te toetsen aan de gemeten waarnemingen. In de praktijk blijkt het al moeilijk om op basis van modellen het weer voor enkele dagen te voorspellen. Hoe langer de  periode waarover voorspeld wordt, hoe onbetrouwbaarder de voorspelling. De kans dat het klopt met de toekomstig te meten werkelijkheid wordt kleiner. Een betrouwbare voorspelling die verder gaat dan twee weken is bijna niet mogelijk of in ieder geval met een grote marge van onnauwkeurigheid en dus onzekerheid. 

Het plaatje bovenaan deze blog laat zien dat de op basis van modellen voorspelde temperaturen behoorlijk kunnen afwijken van de werkelijk gemeten temperatuur.

(wordt vervolgd)