DE MAN DIE DE WOLKEN MEET

'De man die de Wolken meet', een beeld van Jan Fabre

 

Het beeld van de Belgische kunstenaar Jan Fabre ‘de Man die de Wolken Meet’ sloeg bij mij in als een bom. IJzersterke poëzie van het absurde die onmiddellijk binnenkomt in hoofd en hart. Nooit eerder had ik de hulpeloosheid van de mens in zijn pogingen om de wereld te beheersen zo krachtig verbeeld gezien.

Eerder had ik zo een poëtische ervaring met  ‘Het Karretje om de Hemel te vervoeren’ van de Belgische kunstenaar Roger Raveel, dat ik voor het eerst zag in het museum dat is gewijd aan hem in zijn woonplaats Machelen. Dezelfde plaats als waar Gerard Reve heeft gewoond, maar dat terzijde. De hemel vervoeren met een karretje is al net zo een poëtische absurditeit als het meten van wolken. De grootsheid en de kleinheid van de mens in een beeld gevangen. Dat is pas kunst.

Raveel is jaren geleden in vrede gestorven. Fabre leeft nog en moet nu meemaken dat zijn poëtische beeld besmet wordt met een aanklacht van leden van zijn theatergroep Troubleyn over seksuele intimidatie. Hij moet zich daarover binnenkort verantwoorden voor de rechter. Zoiets stemt treurig. 

Nog treuriger is dat zijn beeld vanwege deze affaire verwijderd is van het dak van het Antwerpse kunstencentrum De Singel. Het Stedelijk Museum voor Actuele Kunst S.M.A.K. zal het wel laten staan maar het er even afhalen om er een debat rond te organiseren. Ik heb geen oordeel over het gedrag van Fabre maar betreur de gang van zaken met de beelden.

Ik zal het beeld van ‘De Man die de Wolken meet’ nooit meer los kunnen zien van de zedenaffaire die nu rond Fabre speelt net zoals ik ook nooit het werk van Harry Mulisch kan lezen zonder te denken aan zijn onvermogen om zijn ongepaste aanbidding van het dictatoriale Cuba te corrigeren. 

Maar tegelijk besef ik maar al te goed dat Fabre en Mulisch ondanks hun kunstenaarschap ook maar mensen zijn en mensen hebben zo hun fouten. Zo was ik ook geschokt te lezen dat Picasso als lid van de communistische partij naar een congres in het Stalinistische Moskou ging en de gevierde Chileense dichter Pablo Neruda als lid van de Chileense communistische partij zich liet lauweren door de Stalinistische en Maoïstische communistische partij.