NEDERLAND OP WEG NAAR EEN RECHTSE REGERING?

Even voorstellen. De Rechtse Vijf Partijen regering Rutte IV na de Tweede Kamerverkiezingen in maart 2021. Van links naar rechts: Hugo de Jonge (CDA), Geert Wilders (PVV), Henk Krol (50+), premier Mark Rutte (VVD) en Tierry Baudet (FvD). Dit tableau is digitaal tot stand gekomen op basis van een schilderij van Jan de Bray, 'Regenten van het Leprozenhuis in Haarlem', 1676, Frans Hals Museum. ©petrus nelissen

Het is tijd om te zien wat het jaar 2020 ons politiek gaat brengen. Hoewel het getal 2020 een mooi getal is, 2 plus 2 is vier, 20 plus 20 is het tienvoud van vier, ziet het politieke jaar er minder gunstig uit. Mijn stelling is dat tot behoud van welvaart en welzijn voor ons land een balans nodig is tussen politieke stabiliteit en vernieuwing. Aan partijpolitieke vernieuwing ontbreekt het niet als je kijkt naar de ontwikkelingen in het partijpolitieke landschap. De vraag is of de vernieuwing de politieke stabiliteit en dan vooral in termen van bestuurbaarheid bedreigt.

Nu al is het een heidens karwei om een min of meer stabiele regering te vormen met vier partijen die een zetel meerderheid hebben in de Tweede Kamer waardoor soepele wetgeving steeds meer verzand in langdurig gesoebat, eerst binnen het kabinet en daarna ook nog eens in de Tweede Kamer om tot een meerderheid te komen, waarna hetzelfde kunstje ook nog eens herhaald moet worden in de Eerste Kamer waar de regeringspartijen geen meerderheid hebben.

Dat vereist veel stuurmanskunst meer dan wat vroeger gebruikelijk was. Hoewel er veel nadelen kleven aan minister president Rutte moet gezegd worden dat hij die stuurmanskunst goed beheerst. Het land is nog niet uit de rails gelopen al scheelt het de laatste tijd niet veel met de stikstof crisis, de Pfas crisis en nu ook nog eens de hilarische klimaatcrisis (sorry ik geloof er niet in) dankzij de immer activistische milieu en natuurgroepen.

Er zijn 13 politieke partijen die vechten om 150 zetels in de Tweede Kamer. Volgens de peilingen op 20 december j.l. neemt de verdeeldheid onder de kiezers nog toe waardoor geen enkele politieke partij overwicht heeft over de andere partijen. Er zijn vier partijen die  volgens de peilingen met elk 19 zetels even groot dreigen te worden: VVD, PvdA, PVV en FvD (-1). Drie partijen bewegen zich tussen de 15 en 12 zetels: CDA (15), GL en D66 (elk 12). De partijen onder de tien zetels zijn SP (9), 50+ en ChristenUnie (elk 7),  PvD (6), Denk en SGP (elk 3).

Over rechts kom je met de vier partijen VVD, PVV, FvD en misschien CDA niet verder dan 71 zetels. Welke partij moet daarbij om een minimale meerderheid te vormen?  Een mogelijke kandidaat is 50+. D66 en Christenunie zijn te links voor zo een rechts kabinet. Het CDA is in deze samenstelling ook een instabiele factor. Die partij dreigde al eerder uiteen te vallen tussen rekkelijken en preciezen over een gedoogregering met de PVV.

Over links valt nog minder te halen. PvdA, GL, SP en D66 beschikken samen over slechts 52 zetels. Nederland is geen links land. Welke partijen kunnen er eventueel bij zo een linkse regering binnen gehaald worden? Het CDA van oudsher een partij die de bestuurbaarheid van het land hoog waardeert met 15 zetels? Dat brengt het totaal op 67 zetels. Er moet nog een partij bij, liefst een met 9 of meer zetels en die is er niet. Links kan het dus wel vergeten met deze peilingen.

Met rechts zijn we er ook nog niet want de vraag is hoe stabiel de partijen zelf zijn. Het meest onzeker is FvD. Een nieuwe partij heeft altijd moeite met het reguleren van de interne machtsverhoudingen en de ego’s van de nieuwkomers. PVV is een opportunistische partij die afhaakt zodra het om impopulaire maatregelen gaat dus ook niet direct een partij geschikt voor stabiel landsbestuur. Het CDA heeft een ideologische januskop en kan uiteen vallen in twee of meer fracties. Kortom, het zo stabiele Nederland zou wel eens in zwaar weer terecht kunnen komen en dan heb ik nog niet gehad op de professionele onruststokers van allerlei actiegroepen. Komt er een volwaardige rechtse meerderheidsregering of wordt het iets ergens tussen rechtse minderheidsregering en gedoogpartij(en)?