 |
| De geniale edelman Don Quichote de la Mancha wordt meestal afgebeeld als ridder met een harnas, een schild en een lans. Op de achtergrond zien we zijn schildknaap Sancho Panza, net als Don Quichote zelf van dorpse afkomst. |
Zou het kunnen dat wij een eigen Don Quichote hebben in Heer Olivier B. Bommel? Net als Don Quichote beleeft Bommel allerlei avonturen. Net als Quichote zit hij vol goede bedoelingen, in het geval van Quichote ridderlijke bedoelingen, in het geval van Bommel die van een Heer, een Nederlandse versie van de Engelse gentleman. Net als Don Quichote neemt Bommel de armen en zwakkeren in bescherming waarbij er net als bij Don Quichote altijd wat mis gaat.
 |
| Olivier B. Bommel is een Heer van Stand voor wie geld geen rol speelt naar we mogen aannemen dankzij een royale erfenis van zijn vader. Het pijpje en zijn ruiten jas verraden niettemin zijn eenvoudige afkomst. |
Quichote verbeeldt zich een ridder te zijn, Bommel beschouwt zichzelf als een Heer van Stand. Het zijn in wezen waandenkbeelden, niet voor henzelf maar voor buitenstaanders. Vanwege hun naïviteit zijn ze gemakkelijk te misleiden of nog erger voor de gek te houden. Hoewel ze zichzelf vanwege hun belezenheid veel mensenkennis toekennen, snappen ze maar weinig van de menselijke aard. Vaak begrijpen ze de omstandigheden niet waarin ze willen ingrijpen om deze of gene uit de nood te redden. Het zijn romantische weldoeners zonder weinig kennis van zaken, geen onbekend verschijnsel ook niet in onze tijd.
Dat Quichote meent een ridder te zijn en Bommel een heer van stand heeft te maken met de sociale verhoudingen in hun land. De Spaanse elite, zeker in de tijd van schrijver Miguel de Cervantes (1547-1616), bestaat uit aristocraten. De Nederlandse elite, bestaat tijdens de Tachtigjarige Oorlog waarin de Republiek werd bevochten op de Spaanse Kroon uit heren rijk geworden met handel en zeevaart. Dat is 300 jaar later in de tijd van Marten Toonder (1912-2005), de schepper van de Bommelsaga, nog steeds zo. De aristocratie heeft in Nederland in tegenstelling tot Spanje daarom nooit veel om het lijf gehad.
Voor zover we in Nederland adel hebben, nemen we die niet serieus. We vinden adel aanstellerig, dikdoenerig, verwaand of uit de hoogte doen. Neem de Douarière van Toon Hermans in zijn beroemde Appelmoes conference. De vrouw met de grote boezem die aanzit aan het banket waar de appelmoes moet worden doorgegeven en de gehaktbal moet blijven liggen (leg neer die bal).
In de Bommelsaga komt de adelijke figuur van de Markies de Cantecleer voor als een bijziende Haan die in een protserig kasteel woont en goede sier denkt te maken met zijn al mijmerend uitgesproken gedichten die van een diep gevoelsleven zouden getuigen. Het tegendeel is echter waar. De markies heeft geen ander gevoelsleven dan dat hij zich ver verheven voelt boven het grauw( het volk) en heren met veel geld zoals Bommel. Voor hem is Bommel een platte figuur zonder enig besef van een hoogstaande cultuur. Maar Bommel mag dan een platte figuur zijn in de ogen van de markies, hij is wel edelmoedig en goedmoedig. Hij gunt zijn medemens het beste, dat nu kun je van de markies niet zeggen.
Hoe zit het met de vrouwen? Don Quichote vond dat hij als ridder een adelijke schone maagd diende te hebben waaraan hij zijn goede daden kon opdragen. Die bestond echter alleen in zijn verbeelding. Als model stond waarschijnlijk een boerenmeid uit El Toboso. Voor Don Quichote was zij zijn Doña Dulcinea de El Toboso. De grens tussen verbeelding en werkelijkheid werd nooit overschreden. Ze bleef een schone maagd op afstand.
 |
| Heer Bommel in een geanimeerd huiselijk gesprek met zijn buurvrouw Mevrouw Doddeltje. |
Met Bommel is het enigszins anders gesteld. Hij is in stilte verliefd op zijn buurvrouw Doddeltje. Ontmoetingen met haar zijn meestal toevallig, bijvoorbeeld als ze in haar tuin voor haar bescheiden woning in het bos aan het werk is. Soms praat hij met haar over de tuinheg over zijn avonturen die zo vaak niet worden begrepen.Tussen de regels door laat hij haar weten, haar zeer hoog te hebben.
Ook zij heeft een oogje op hem maar waagt het niet om zich daarover uit te spreken. Ze noemt hem mallerd als hij haar een voorzichtig compliment maakt over eten en gezelligheid. Uiteindelijk komt het goed tussen die twee en trouwen zij waardoor meteen een einde komt aan de Bommelsaga. Bommel zal voortaan lang en gelukkig met haar gezellig bij het haardvuur zitten. Het is gedaan met zijn avontuurlijke leven.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten