DE WAANZINNIGE STEMMENTELLERS OFWEL DE LOTGEVALLEN VAN STEMBUREAU 34: DEEL I

Leden van het stembureau achter de stemtafel. Eerst wordt de stempas gecontroleerd aan de hand van een identiteitskaart. De stempas of volmacht komt op een stapel. De kiezer krijgt in ruil voor zijn stempas een stembiljet. Er wordt op toegezien dat de kiezer het stembiljet in de juiste stembus stopt.Ondertussen wordt het aantal stempassen en uitgebrachte stemmen geturfd.

Ik ben in de jaren tachtig enkele malen verkiezingswaarnemer geweest. Ik mag wel zeggen de eerste verkiezingswaarnemers die Nederland ooit gehad heeft. Mijn allereerste keer was in El Salvador waar toen een burgeroorlog aan de gang was. De verkiezingen moesten een begin maken met beëindigen van de oorlog. Daarna ben ik voor de Nederlandse regering verkiezingswaarnemer geweest in Nicaragua en Suriname. In Nicaragua ben ik nog waarnemer geweest voor VN. Ik heb dus veel stembureau's bezocht, maar zelf nooit in zo een bureau gezeten. Vandaar dat ik besloot om me op te geven als lid voor een stembureau in mijn gemeente Oss.

Zodoende was ik afgelopen woensdag tijdens de verkiezingen voor Provinciale Staten en Waterschap voor het eerst van mijn leven voorzitter van een stembureau in Maren-Kessel, een van de tot de gemeente Oss behorende dorpen. Ik kan iedereen verzekeren dat het een héél leerzame ervaring is om met zes mensen er voor te zorgen dat van ’s morgens 07:30 uur tot ’s avonds 21:00 uur de kiezer onbezorgd het stembureau kan in en uitlopen in de zekerheid dat zijn of haar stem gehoord zal worden via de stembus.

Het begint met dat elk lid van het stembureau een speciale e-learning cursus moet doen. Dat is zoiets als een theoretisch rij-examen maar dan over wat wel en niet mag in het stembureau en dat is veel meer dan je zo voor de vuist weg zou kunnen bedenken. Staan de stemhokjes goed? Waar moet het legitimatiebewijs aan voldoen? Er mag alleen met rood potlood gestemd worden, de opstelling in het stemlokaal moet overzichtelijk zijn voor de leden van het stembureau en voor de kiezer, er moeten de godganselijke dag minstens drie leden van het stembureau aanwezig zijn waarvan een voorzitter, wie mag mee in het stemhokje enz. enz.

Als eindverantwoordelijken krijgen de voorzitters een extra cursus op het gemeentehuis. Daar zit je dan op een maandagmiddag met 48 andere voorzitters nog eens alles door te nemen. Nogmaals wordt de hele stemprocedure doorgenomen. Geloof het of niet maar op deze belangrijke instructiedag worstelt een gemeenteambtenaar met zijn volledig computer presentatie. Gelukkig komt het allemaal toch nog goed.

Als voorzitter hebben we de opdracht om aan het eind van de verkiezingsdag de processen verbaal op te maken met de namen en handtekeningen van de leden van het stembureau en de uitslag van de telling van de stemmen tot op de kandidaat nauwkeurig. Er volgen instructies hoe zo een procesverbaal tevens electronisch kan worden opgemaakt. Er wordt op aangedrongen dat we meteen na sluiting van het stembureau beginnen met het tellen van het aantal stemmen dat op elke partij is uitgebracht om die vervolgens zo spoedig mogelijk per email door te geven aan de gemeente. Dat is dan de voorlopige uitslag die de gemeente kan doorgeven aan het ANP. Want we moeten niet vergeten dat heel Nederland in bijna ondraaglijke spanning zit te wachten op wie er gewonnen heeft en wie verloren.

Meteen na de sluiting van het stembureau om 21:00 uur worden de stembiljetten uit de stembus Proviciale Verkiezongen op twee tafels uitgestort. Het tellen kan beginnen. Eerst moeten de groot formaat stembiljetten opengevouwen worden, dan kan begonnen worden met het ordenen per partij verdeeld over 16 stoelen.

Dat tellen kan pas na 21 uur beginnen. De meeste leden van het stembureau hebben er dan al een zittingsdag van 14 uren opzitten! Gelukkig geen vervelende uren, tenminste niet in ons stembureau. De hele dag door druppelen kiezers ons stembureau binnen. De meesten zijn goed gemutst en er kan altijd wel een praatje af, hoe kort ook en een groet. Toch wel Brabantse gezelligheid.  Het naast gelegen café De Sleutel zorgt intussen dat we ook nog wat te eten en te drinken hebben.

In het stemlokaal staan 2 koffiezetapparaten en een warm waterkan voor thee klaar. Er is voor koffie en filters gezorgd en thee in de bekende Pickwick zakjes. Er staan kopjes, schotels, suiker, melk, lepeltjes enz. We kunnen vooruit. Om 9 uur brengt de cafévrouw worstenbroodjes. ’s middags krijgen we van De Sleutel soep met brood. ’s Avonds een bord naar keuze van de snackbar, allemaal gratis. Ik wist niet dat er nog zoveel burgerzin en democratisch besef bestaat! We vragen ons af  of de cafévrouw samen met bedienend personeel niet een lintje verdient, temeer daar het niet voor het eerst is dat ze dit doen.