FOTOTENTOONSTELLING 'AFROTOPIA' IN HET AFRIKA MUSEUM

 

Délio Jassa, 'The last chapter Nampula 1963'. 
Jassa is in 1980 geboren in Luanda, Angola en woont en werkt in Milaan. Hij is dus insider en outsider tegelijk. 
De serie "The last chapter' werd gemaakt van foto's van Portugese kolonisten in Mozambique in de jaren 60, die hij vond in Lissabon, de hoofdstad van de vroeger kolonisator van Angola en Mozambique.

Zoals mijn trouwe lezers weten, ben ik fotografisch nogal actief geweest in Afrika, vooral in West Afrika waar ik in verband met mijn werk vaak moest zijn. Mijn werk met Afrikaanse vakbondsmensen stelde me in staat om regelmatig te fotograferen in verschillende landen, op straat en bij mensen thuis. Zo kon ik fotografisch mijn kijk op Afrika verbeelden.

Christian Sanne, 'Moraingy' 2014-2016. 
Christian Sanna is geboren in 1989 in Frankrijk en woont en werkt in Toulouse en Antananarivo, Madagascar. Hij is dus outsider en insider tegelijk. 
"'Moraingy' verwijst naar 'moringue' een traditionele Malagassische vechtsport waarin de tegenstander geen vijand is, maar een manier om jezelf op te bouwen", aldus het bijschrift in het museum.

Tijdens mijn bezoek aan de fototentoonstelling Afrotopia in het Afrika museum in Berg en Dal zie ik dat de meeste fotografen een andere kijk hebben op hun continent. Dat is logisch want ik kijk vanuit Nederland en Europa en wat dan vooral opvalt is de armoede en de onzekerheid waarin de gewone Afrikaan leeft en werkt. Als vakbondsman valt je dat nog meer op.

Fototala King Massassy, 'Anarchie productive, 2017'. 
Fototala is geboren in 1971 in Ivoorkust. Hij woont en werkt in Bamako, Mali. Het land waar de intussen bekende en gewaardeerde studiofotograaf  Seydoe Keïta ooit werkte. Diens studiofoto's zijn door heel Europa heen tentoongesteld.

Maar ik ben niet de enige outsider die foto’s maakt. Délio Jasse, is weliswaar geboren in Angola maar werkt en woont in Italië. Hij is een insider die outsider is geworden. Christian Sanna is zelfs niet in Afrika maar in Frankrijk geboren. Hij woont en werkt afwisselend in Toulouse en Antananarivo, de hoofdstad van Madagascar. Hij is een halve insider en een halve outsider.

Musa N. Nxumalo, 'Alternative Kidz Series', 2008-2009, The Anthalogy of Youth series 2016-2017.
Musa is in 1986 in Soweto, Zuid Afrika geboren. 
"Hij onderzoekt en documenteert de Zuid-Afrikaanse jeugd in zwart-wit beelden. De series Alternative Kidz en The Anthology of Youth combineren momentopnames van lichamen in beweging, portretten en stillevens. Het legt de complexiteiten bloot van een generatie die verscheurd wordt door politieke strijd en feestlust."

Wat ik op de fototentoonstelling  miste was een meer betrokkenheid bij de dagelijkse problemen van de gewone man en vrouw. Het is geen vereiste, de kunst van de fotografie heeft ook zo zijn eigen doelstellingen maar je verwacht toch wel meer fotografisch onderzoek naar het wel en wee van de mensen. 

Zied Ben Romdhane, 'West of Life', 2014-2016. 
Zied is in 1981 geboren in Tunesië waar hij nog steeds woont en werkt. Hij is dus een volledige insider.
In West of Life verkent hij de Tunesische mijnstad Gafsa. "Dit werk toont de complexe culturele en sociaaleconomische leefomstandigheden van Tunesische, Libische, Marokkaanse en Algerijnse arbeiders."

Ik hou niet zo van zogeheten artistieke fotografie. Net als in de moderne kunst heeft dat meestal weinig om het lijf en dat bedoel ik niet letterlijk. Maar goed, ook dat moet kunnen in een continent als Afrika. Er zal tijd nodig zijn om na de koloniale tijd een eigen fotografische stijl en thematiek te ontwikkelen. 

Lola Keyezua, Stone Orgasms, 2015.
Lola is geboren in 1988 in Angola waar ze woont en werkt. 
"De serie Stone Orgasms staat in het teken van genitale verminking bij vrouwen. De gezichten van de besneden vrouwen zijn met stenen bedekt. Dit verbergt hun identiteit en transformeert ze tegelijkertijd tot iconen van dit stille geweld."

Intussen zijn er fotografen die prachtige foto’s hebben gemaakt. Zo een fotograaf is bijvoorbeeld de Malinees Seydoe Keïta. Halverwege de vorige eeuw heeft hij prachtige studioportretten gemaakt waaruit het verlangen spreekt van de Malinese bevolking om de moderniteit van de voormalige koloniale machthebber Frankrijk te imiteren. Een verlangen wat met de globalisering misschien wel groter in plaats van kleiner is geworden.

Hélène Jayet, 'Colored Only-Chin Up!, 2013-2017.
Hélène is geboren in Frankrijk en woont en werkt in Parijs. 
"Als portretfotografe houdt ze zich bezig met identitetsvraagstukken en met wat lichamen onthullen over hun verleden of geschiedenis. Colored Only - Chin Up! is en serie portretten van de zwarte gemeenschap in Parijs, Lille en Amsterdam."
Een outsider die andere outsiders fotografeert met op de achtergrond de kwestie van de achtergrond.

Een andere boeiende fotograaf is de outsider die door al ruim 30 jaar in Zuid Afrika te werken, een insider is geworden. Zijn foto’s laten ons zien dat ook onder blanke Zuid Afrikanen veel diepe armoede voorkomt. Toen ik zelf voor het eerst blanke armoede in een Nederlandse kolonie in Brazilië zag, moest ik toch even twee keer kijken zo gewend zijn we aan het beeld van “donkere gekleurde armoede” in Afrika en Latijns Amerika.