FUSIE GL/PVDA VERANDERT POLITIEKE LANDSCHAP NAUWELIJKS

 

Hoewel de PvdA groter is dan GL zou de invloed van GL samen met de linkervleugel van de PvdA wel eens tot een radicalere linkse partij kunnen leiden. Een partij waar het moeilijk mee regeren wordt.

De fusie van de PvdA met GL zal geen fundamentele veranderingen teweeg brengen in het Nederlandse politieke landschap. Het aandeel van links in dat landschap zal hetzelfde blijven. 

Om een idee te krijgen over het aandeel van links heb ik alle uitslagen van Tweede Kamer verkiezingen van na de oorlog, d.w.z. sinds 1946 op een rij gezet en samengevat in 3 groepen van partijen, te weten een linkse, een rechtse en een christelijke groep.

In 1946 komt links in de Tweede Kamer binnen met 40% van de stemmen, verdeeld tussen PvdA met 29% en de communistische CPN 11%. In de volgende verkiezingen zakt het aandeel CPN en stijgt dat van de PvdA tot 30%. In 1977 bereikt de PvdA de absolute top van 34% van de stemmen. 

Vanaf 1989 doet Groen Links, een fusie van PPR (christen radicalen), CPN, PSP (pacifistische socialisten) en EVP (evangelische radicale) mee aan de Tweede Kamerverkiezingen. De combinatie PvdA/GL haalt 36% van de stemmen waarvan de PvdA 32% en Groen Links 4%.

Tot 2012 behalen de twee partijen ruim 20% van de stemmen waarvan GL ongeveer een kwart van de stemmen levert. Bij de verkiezingen van 2021 duikt de PvdA stijl naar beneden tot slechts 6%. Groen Links behaalt in dat jaar 9%. Samen niet meer dan 15%. 

In 2013 doet de combinatie GL/PvdA voor het eerst mee met een lijst. Dat levert een aandeel van 16% van de stemmen op, ofwel 1% meer dan voor het samengaan in een lijst.

Bekijken we het gemiddelde aandeel van de twee partijen sinds 1989 dan komt dat neer op afgerond naar boven op 22% van de stemmen. Een aandeel dat de PvdA alleen t/m 2012 gemakkelijk behaalde tijdens de Tweede Kamer verkiezingen.

Bekijken we het hele linkse pakket d.w.z. PvdA, CPN, D66, GL met zijn voorgangers en de SP dan levert dat een aandeel op van tussen de 30 en de 40% van de kiezers op. Het gemiddeld over de periode 1946-2023 is 40%. De combinatie GL/PvdA levert daarvan 22% van de stemmen. De rest gaat naar D66 en SP. 

D66 kan zich echter onder bepaalde omstandigheden ontpoppen als een partij met een voorkeur naar het midden. De SP is een partij die niet geneigd is tot meeregeren tenzij in een expliciete linkse coalitie.

Terwijl de PvdA aan het einde van de vorige eeuw cultureel naar links opschoof (individualisering, feminisering, minderheden), ging een deel van de traditionele achterban naar rechts. De PvdA werd langzaam maar zeker een voorhoede zonder achterhoede. De fusie met GL zal daar geen verandering in brengen. 

De conclusie is dat de politieke machtspositie van GL/PvdA met de fusie niet verbetert. Men kan rekenen op ongeveer een kwart van de stemmen.