17. AMERICA LATINA. POLITISERING ONTWIKKELINGSSAMENWERKING

Minister Pronk, tweede van links op het podium, maakt deel uit van een forum over vakbeweging en ontwikkeling tijdens de druk bezochte ledenvergadering van CLAT Nederland teven het 5 jarig jubileum. Helemaal links zit Piet van Hout, algemeen secretaris van het NKV (de voormalige katholieke vakcentrale met bijna een half miljoen leden). Helemaal rechts zit voorzitter Jan Rutges, daarnaast ikzelf als tolk voor CLAT Algemeen secretaris Emilio Maspero. Wie naast Maspero zit, ben ik vergeten.

De steun van Minister Pronk voor CLAT moet niet onderschat worden. Door de deur open te zetten voor steun aan CLAT opent Pronk meteen ook de deur voor Nederlandse hulp langs andere niet overheidsinstellingen. Een nieuwigheid die grote gevolgen kan hebben.

Een van de eerste gevolgen is een debat met Pronk zelf over het soort hulp dat gegeven dient te worden. Pronk wordt daarover aangesproken in een radioprogramma. De interviewer gebruikt tot opening van het gesprek een citaat van CLAT algemeen secretaris Maspero.

Maspero zet zich enerzijds af tegen wat hij noemt “folkloristisch derde-wereld-gedoe”, d.w.z. het bestrijden van de verschijnselen in plaats van de oorzaken van armoede en onderdrukking aan te pakken, en anderzijds tegen wat hij “revolutionairisme” noemt , d.w.z. revolutie in de rijke wereld zal als vanzelf de rest van de wereld bevrijden. 

Pronk is niet bang voor het folkloristische derde-wereld-gedoe. 

“Dat is in Nederland zelf natuurlijk voldoende doorgeprikt in de jaren ’60. Er zijn in Nederland talloze akties van bewegingen en aktie-groepen in de jaren ’60 op gang gekomen die met de derde wereld te maken hebben, maar die duidelijk struktureel van karakter waren; de Derde Wereldwinkel beweging, de X-Y groepen, die veel meer de problematiek van de derde wereld, niet charitatief maar politiek vertalen, en direct van de aanvang af hebben laten zien dat er een relatie bestaat tussen de problemen binnen de derde wereld, de problemen in de internationale verhoudingen tussen landen en de problemen binnen de rijke landen zelf.” (CLAT Nieuws no.4, augustus 1974, 5e jaargang)

Pronk stelt vast dat het loskoppelen van de problemen in de derde wereld van die van de rijke landen heeft geleid tot de radicale opvatting dat het hele systeem wereldwijd omver moet.

“Die wordt door Maspero bekritiseerd, als beweging binnen de rijke landen. En daar ben ik het ook mee eens. Dat is eigenlijk in a nutshell mijn reactie op zijn stelling. Naar mijn mening is het noodzakelijk om door te gaan met politieke acties - maar ze zullen moeten worden overgenomen door regeringen; anders kan het niet; de activiteiten van actiegroepen zijn er ook op gericht om te resulteren in konkrete politieke beslissingen - door te gaan met dat soort activiteiten die te maken hebben met het duidelijk hard maken van de relatie van problemen in ontwikkelingslanden en de problemen van de rijke landen. Ze kunnen alleen maar in onderlinge samenhang opgelost worden” ( zie vorige noot)

Pronk is een voorstander van acties tot politisering van de ontwikkelingssamenwerking, een politisering die er toe leidt dat regeringen in derde wereld landen en rijke landen konkrete politieke beslissingen nemen.

Op de ledenvergadering van CLAT-Nederland verwijt Pronk de vakbeweging onvoldoende meedenkt over de internationale politiek en internationaal ook te weinig macht kan tonen. Het is belangrijk dat de vakbeweging blijft vasthouden aan een nieuwe inkomensverdeling vooral op wereldniveau. De vakbeweging zou best wat radicaler kunnen zijn op dit punt, vindt hij. 

Piet van Hout, als secretaris van de vakcentrale NKV een van de forumleden op de ledenvergadering, verzekert de minster dat de vakbeweging zal vasthouden aan de herverdeling van inkomens, “waarbij aan worden aangetekend dat waar het de herverdeling van inkomens betreft de vakbeweging heel wat meer ijver aan de dag legt dan de regering.”Van Hout wees verder op de activiteiten van de vakbeweging ten opzichte van de Derde Wereld in belangrijke internationale organen als de Verenigde Naties, de Europese Gemeenschap en de Internationale Arbeidsorganisatie. “Maar ik erken dat er meer moet gebeuren.” (zie CLAT Nieuws, no.1, januari 1975, jaargang 6)

Het begint bij de vakbeweging door te dringen dat ze een bijzondere verantwoordelijkheid hebben bij ontwikkelingssamenwerking. Hoever de vakbeweging internationaal voor ontwikkelingssamenwerking wil gaan, hoop ik te horen op het aanstaande wereldcongres van het Wereld Verbond van de Arbeid WVA waarvan zowel CLAT vakbonden als het NKV lid zijn.