MEXICAANSE VERTELLINGEN 40. SCHILDERKUNSTIGE REVOLUTIE

 

De tank "Salinas" is gemaakt in Mexico tijdens de revolutie door "Talleres Nacionales de Construcción Aeronáutica TNC, 1918.

David vindt Dalí een kundig schilder met een heel eigen beeldtaal, net als Picasso en Miró. De schilderijen van Dalí zijn opgebouwd met beelden uit de klassieke en de moderne schilderkunst. Dalí zit als het ware op de grens tussen de oude en de moderne tijd. Picasso en Míro zijn modern. Meer dan bij de anderen zitten in Dalí twee schilderkunstige zielen.

Zou dat komen omdat hij zijn inspiratie haalt uit zowel de klassieke kunstenaars, pré-moderne schilders als de Italiaanse Titiaan, de Spaanse Velazquez en de Nederlandse Vermeer, als uit zijn onderbewuste zoals André Breton predikt met zijn "écriture automatique" bij Dalí omgedoopt tot de  “paranoïde-kritische methode”? Die methode komt er op neer dat hij beelden uit zijn dromen en misschien ook wel waanvoorstellingen verwerkt in zijn schilderijen. 

De dichter en schrijver André Breton is de grondlegger van de “écriture automatique”  ofwel onbewust schrijven. Je probeert in een soort droomtoestand te komen waarin je willoos en zonder bemoeienis van je verstand opschrijft wat in je opkomt. Je zou het ook "de irrationele methode" kunnen noemen maar dat is voor Dalí te simpel gezegd. Niet interessant genoeg voor zijn  publiek want als Dalí ergens gevoel voor heeft, is het wel publiekstheater wat uiteraard de marketing van zijn schilderijen ten goede komt. Ook Dalí ontsnapt niet aan de moderne tijd.

De schare volgelingen van schrijvers, dichters en schilders die in het onderbewuste hun inspiratie zoeken, krijgen het etiket surrealisten opgeplakt. Dalí wordt al gauw, mede ook vanwege zijn buitenissige gedrag als een van de schilderkunstige meesters van het surrealisme beschouwd. 

De surrealisten zijn een reactie zijn op de voor het normale verstand onbegrijpelijke verschrikkingen van de Eerste Wereldoorlog, de oorlog die miljoenen slachtoffers maakte als gevolg van de gewelddadige botsing tussen de klassieke krijgscultuur van mens en paard en de nieuwe moderne krijgscultuur met machines. De Eerste Wereldoorlog is de gewelddadige botsing tussen de klassieke en moderne tijd. 

De Mexicaanse revolutie was de Eerste Wereldoorlog maar net voor, stond meer dan de Eerste Wereldoorlog nog met een een voet in de negentiende eeuw en was dus meer dan de Eerste Wereldoorlog nog een oorlog volgens de klassieke krijgscultuur. Vliegtuigen en tanks speelden er geen rol in. Het was een klassieke strijd van man en paard vergezeld van Napoleontische kanonnen en een enkel machinegeweer. Het was een bewegingsoorlog verspreid door het hele land en geen loopgraven oorlog zoals in de Vlaamse Westhoek bij Ieper. 

De Eerste Wereldoorlog was tevens een botsing tussen de vele verschillende volkeren, naties, staten en culturen waar Europa in goede tijden rijk aan is en in slechte tijden onder lijdt. De Mexicaanse revolutie was een sociale revolutie én een gewelddadige botsing tussen de oorspronkelijke inheemse culturen zoals die van de Azteken en de Maya's en de met geweld binnengedrongen Europese cultuur van de Spaanse veroveraars. 

Als ex-revolutionair beseft David dat zijn kunstenaarschap geworteld is in de Mexicaanse revolutie en hij dus daarmee aan de slag moet. Niet de Europese moderniteit of het surrealisme maar de Mexicaanse sociale identiteit is zijn opdracht. Uit de botsing tussen de Azteekse en Maya ziel met de Spaanse ziel zal een nieuwe identiteit ontstaan. De revolutie is nog niet ten einde. Het is zijn roeping om de strijd voort te zetten.