donderdag 23 februari 2017

LANDSCHAP EN WERELDBEELD 4: KWETSBARE, EENZAME EN VERGEEFSE SCHOONHEID.

petrus nelissen, "Tuin met Bloempot", acrylverf op paneel.

Waar moet je nu als hedendaags schilder van landschappen heen? Terug naar het klassieke romantische landschap? Maar dat wordt dan toch een soort kopieerkunst, mooi voor aan de muur maar niet erg creatief behalve het zo nauwkeurig imiteren van de vroegere verfkunst. Je bent dan een soort folklore schilder.

Sommigen zien daar helemaal geen been in. De kunst van het Icoon schilderen als ultiem beginsel. Gij zult iconen schilderen zoals ze altijd geschilderd zijn. Religieuze verhevenheid gestold in verf. Goed voor de religie, slecht voor de schilderkunst.

petrus nelissen, "Doodlopende Bosweg met Rose Wolk", acrylverf op paneel

Verder bouwen op de abstracten met als radicaalste voorbeeld Mondriaan? Dat kan maar dan zonder de bijbehorende geestesgesteldheid. Immers Mondriaan’s geloof in een stralende toekomst vol harmonie van de mensheid is in deze tijd van scepsis, ironie en gewapende onvrede niet vol te houden. 

Sinds de industrieel/bureaucratisch georganiseerde massamoord door de Nazi’s, de Stalinistische collectivisatie met hongerdoden en de massamoorden in concentratiekampen en de georkestreerde Chinese culturele revolutie die miljoenen de dood in joeg, bestaat de utopie van de ideale samenleving niet meer. Het is doormodderen geworden en dat heeft zijn weerslag op de kunsten.

petrus nelissen, "Gesprek met Mondriaan 1, potlood, acrylverf en jute op paneel

Je kunt natuurlijk Mondriaan zonder ziel nabootsen. Dat is prima voor de mode en designwereld. Die gebruiken Mondriaan vanwege de schoonheid van compositie en kleur. Schoonheid is inderdaad door de eeuwen heen het wapen geweest tegen ondergang, bederf, verderf, moord en geweld. Schoonheid heeft een hoge eeuwigheidswaarde.

We moeten dus schilders van schoonheid zijn. Al is het maar om de mensheid te troosten met zijn eeuwige menselijke tekort waardoor de wereld een drama, een tranendal blijft. Maar dan wel schoonheid met een ziel, de ziel van de schilder, de ziel van zijn tijd. Geen steriele schoonheid, geen schoonheid om de schoonheid. Die gaat vervelen.

petrus nelissen, "Compositie met Opera Rose", potlood en acrylverf op doek

De eigentijdse ziel is kwetsbaar en eenzaam. Kwetsbaar vanwege het menselijk tekort, te kort aan liefde, aan eerlijkheid en waarheid. Eenzaam ook, want er zijn geen goden meer om ons te troosten. We zijn alleen in het universum zonder te weten waarom of hoe. We kennen onze uiteindelijke bestemming niet zo die er al is. Ons leven zonder einddoel geeft ons een gevoel van vergeefsheid. Vergeefse schoonheid dus behalve dan tijdens het leven zelf. Opnieuw schoonheid als troost. 

petrus nelissen, "Chaos met Rood, Zwart en Goud Geel", olieverf op doek


Schilderen is dus een zoektocht naar schoonheid: kwetsbare schoonheid, eenzame schoonheid en vergeefse schoonheid. Daar moeten we het dus mee doen. Bij die zoektocht is alles veroorloofd: figuratief, abstract, kinderlijk, expressief, olieverf, hout, metaal of steen. Als het maar een ziel heeft, de ziel van de maker dan komt het wel goed. 

Geen opmerkingen:

Een reactie posten