donderdag 24 november 2016

POPULISTEN CONTRA OUDE POLITIEK

politieke spotprent van petrus
Wat is de oorzaak van dat populisme dat met “de oude politiek” in Westerse landen wil afrekenen? Onder oude politiek worden de traditionele partijen verstaan, of ze nu links of rechts zijn. In Nederland horen daartoe de sociaal en christen democraten, maar ook jongere partijen als D66, de Groenen en de SP. Zij behoren kennelijk ook tot de oude politiek. Populisten willen daarmee afrekenen. Hun leiders zouden ook nog eens onder elkaar baantjes zouden verdelen, lucratieve posten toeschuiven en de hand boven het hoofd houden. Trump noemde dat in zijn campagne corruptie.

De Italiaanse miljardair Berlusconi slaagde er al in het begin van deze eeuw in om met zijn populisme jarenlang de Italiaanse politiek te beheersen. Overigens zonder resultaat voor het land. Integendeel, Italië stond regelmatig voor schut vanwege het ook seksuele wangedrag van zijn premier. Als Pim Fortuyn niet op brute wijze vermoord was, had ook in Nederland het populisme aan de macht kunnen zijn, een in een coalitie gedeelde macht maar toch macht. Nu is Trump de populistische winnaar in de VS en dat voelt als een steun in de rug voor veel Europese populisten. 

Dat het populisme zo breed onder het kiezersvolk in stevige democratische landen is het gevolg van een een contractbreuk tussen de oude politieke partijen en een groot deel van hun kiezers. In dat contract stond dat in ruil voor zijn stem de kiezer welvaartsgroei krijgt en uitbreiding van de verzorgingsstaat. Maar als gevolg van de crisis van 2008 gebeurde het tegendeel. De groei was eruit en de verzorgingsstaat werd afgeslankt. Dat nu was volgens veel kiezers contractbreuk. 

De populisten waren er als de kippen bij om daarvan te profiteren. Niet zo gek als je bedenkt dat de oude politiek zelf begonnen was de politiek terug te brengen tot een boekhoudkundige aangelegenheid.Van een visie op samenleving en burger was bij de oude politieke partijen geen sprake meer. Huidig premier Rutte vroeg zich zelfs af wat visie dan wel was? Kun je dat eten of zoiets? Wie zo politiek bedrijft moet niet gek opkijken als de burger in termen van contractbreuk gaat denken.

De populisten  beschuldigden de oude politiek vanwege de afbraak van de verzorgingsstaat niet langer naar de de kiezers te luisteren en over hun hoofden heen te regeren. De nieuwe politiek van het zich afzetten tegen de oude politiek was geboren. Het werd nieuw tegen oud. Dat in Nederland vooral de PvdA hiervan slachtoffer werd, ligt voor de hand. In de ogen van de kiezer heeft juist deze partij tientallen jaren mee geholpen de verzorgingsstaat op te bouwen om die nu notabele in samenwerking met de VVD af te breken!

Trump heeft de visie van de zakenman en wil van Amerika een nieuwe grote onderneming maken door flink te investeren in de infrastructuur en banen terug te brengen naar Amerika door het opzeggen van "nadelige handelsovereenkomsten".  Ik weet of de Amerikanen daarop zitten te wachten. 

In Europa zeggen de populisten de verzorgingsstaat te verdedigen tegen de aanvallen van buiten zoals de globalisering en natuurlijk vooral de Europese Unie. Vooral de EU krijgt de schuld van alles wat mis gegaan is. Het gevolg is de Britse Brexit en in Nederland de overwinning van het NEE kamp tijdens het Oekraïne referendum. Tegelijk sluiten de populisten aan bij de maatschappelijke onvrede over zogenaamde nieuwlichterij als multiculturele samenleving, minderhedenbeleid, belastingverlaging voor multinationals, te humaan strafrecht enz. Populisten zijn vooral behoudend zowel economisch als cultureel. Het is een conservatieve, anti-liberale beweging.

Rond de populistische beweging hangt ook de geur van nostalgie, heimwee naar het verleden. Zo wil Wilders Nederland weer teruggeven aan de Nederlanders, Trump Amerika weer groot maken en Le Pen Frankrijk weer Frans maken. Ze strijden voor een nationale identiteit, maar wel een die omkijkt naar het verleden. Jongeren hebben daar minder mee op. Voor veel Engelse jongeren hoefde de Brexit niet als een stap terug naar het glorieuze verleden van Great Britain. Amerikaanse jongeren uitten na de overwinning van Trump hun misnoegen eveneens op straat.

Ze gingen de straat op met de leus “Trump is not my president”. In Nederland is het nog niet zo ver omdat Wilders nog geen macht heeft. Maar of dat nee ook een vervolg zal krijgen in de nationale politiek valt nog te bezien en wat dan nog? De jeugd heeft de toekomst, niet een heimwee beweging naar dingen die voorbij gaan.

1 opmerking:

  1. De vraag is wel of de jeugd de goesting en bevlogenheid blijft behouden of op een gegeven moment denkt 'laat maar'. Dan blijft het populistische denken in stand.

    BeantwoordenVerwijderen