donderdag 27 oktober 2016

HET NIEUWE LINKS NATIONALISME IN WALLONIË

De taalstrijd in België is een emancipatiestrijd van de Vlamingen. 
Enkel de stad Brussel met zijn 19 gemeenten is officieel tweetalig. 
Vlaanderen en Wallonië zijn eentalig.

Naar aanleiding van de crisis over de ondertekening van het CETA verdrag tussen de EU en Canada met als spil de Waalse premier Paul Magnette is de volgende conclusie over België nog altijd heel behartenswaardig.

 “Als men er in België, gastheer en stichtend lid van de EU, niet in slaagt twee volken met verschillende belangen en sociaal-economische posities in solidariteit doen samenleven, dan is dat slecht nieuws voor de EU. België is de EU in het klein. De crisis van Belgenland is dus ook de crisis van een Europees samenwerkingsmodel. Maar tot een splitsing van België komt het vooralsnog niet.” De conclusie liegt er niet om. In crisis in België kan een crisis zijn voor Europa. Reden temeer om de zaak van het geblokkeerde CETA handelsverdrag door de Waalse politiek van dichterbij te bekijken.

Carl Devos (hoogleraar politieke wetenschappen aan de Universiteit Gent) & Nicolas Bouteca schreven deze conclusie in een analyse van de Belgische crisis over de opsplitsing van het kiesdistrict Brussel-Halle-Vilvoorde in de Internationale Spectator nr.11 van november 2007. Die kieskring was een doorn in het oog van de Vlamingen vanwege de groeiende verfransing van de ring om Brussel. Uiteindelijk is vijf jaar na de verschijning van dit artikel (2012) de splitsing van de kieskring BHV wettelijk vastgelegd zodat in het Vlaamse gedeelte niet langer op Franstalige politici gestemd kan worden.

In Nederland wordt hierover nogal eens lacherig gedaan over deze zogenaamde taalstrijd. Meertaligheid is toch een mooi iets vinden we in Nederland. Dat achter die taalstrijd eeuwenlange frustraties aan Vlaamse zijde schuil gaan en een al even oude arrogante Franstalige politiek, ziet men daarbij over het hoofd.

Om de verfransing een halt toe te roepen in de dorpen en steden om Brussel 
wordt de Nederlandse taal nadrukkelijk gepromoot. 

Vanaf de Franse bezetting in 1795 is er een bewust politiek gevoerd van Franstalige kant om België te verfransen en de Vlaamse taal, verworden tot een streektaal, naar de marges terug te dringen. “In alle domeinen van het dagelijks leven werd toen het Frans opgelegd.” (zie voornoemd artikel blz.523)  Het Vlaams was bijna een ballingen taal. Je kon je moeders’ taal in je eigen land niet spreken.

Maar wat heeft dit te maken met het verzet van de Waalse socialisten tegen het CETA verdrag tussen de EU en Canada? Dat begint al met de vraag waarom een regio van amper 3,5 miljoen inwoners meent dat een verdrag tussen de EU met 450 miljoen inwoners (27 EU lidstaten) en Canada met 35 miljoen met een gerust geweten geblokkeerd kan worden, zelfs na 7 jaren van onderhandelen? Hoe kan dat en hoe kun je dat dan ook nog democratisch noemen?

Om met het laatste te beginnen. Voor Wallonië is democratie iets heel anders dan voor de meeste andere landen waar immers de normale spelregel geldt dat een meerderheid beslist; een gewone meerderheid bij gewone wetten een bijzondere meerderheid bij grondwetswijzigingen. In België geldt deze gewone democratische spelregel van een gewone meerderheid, de helft plus een, ondanks de toepassing van het algemeen kiesrecht, niet altijd.

Dat gaat terug tot de invoering van het algemeen kiesrecht (1893) waardoor het voor de Vlamingen mogelijk werd op basis van besluitvorming per meerderheid hun (taal)rechten ten koste van de Francofone voorrechten te versterken. Het Vlaams is dus pas na het algemeen kiesrecht en de Vlaamse taalwetten in de periode 1932- 1935 de officiële taal van Vlaanderen geworden.

Er bestaat dus aan weerskanten van de taalgrens een historisch gegroeid wantrouwen. De invoering van de taalgrens en de erkenning van de Nederlandse taal als voertaal in Vlaanderen versterkte dat onderlinge wantrouwen. Na de Tweede wereldoorlog werd Vlaanderen ook nog rijker dan Wallonië en rijkdom is een krachtig emancipatiewapen. Voor de Walen zat er niks anders op dan zoveel mogelijk hun verworven rechten te behouden door middel van een institutionele ondermijning van besluitvorming per meerderheid. 

België wordt een land van georganiseerd wantrouwen. De eenvoudige democratische meerderheids- spelregels veranderen in allerlei ingewikkelde, onoverzichtelijke procedure regels. Belgen - Vlamingen en Walen gelijk - zijn  dan ook uitblinkers geworden in het gebruiken van procedure regels om hun zin te krijgen, desnoods tegen de democratische meerderheid in. Dat daarbij machtspolitiek niet wordt geschuwd moge duidelijk zijn.

Voor Wallonië is het vanuit dit perspectief gezien en met deze achtergrond het dus helemaal niet zo gek om met een minderheid van 3.5 miljoen inwoners een verdrag te blokkeren voor ruim 450 miljoen Europeanen en Canada met ruim 35 miljoen inwoners. Ze zijn politiek een uiterst beschermde minderheid en dat kun je strategisch en tactisch uitspelen zowel binnen als buiten België.

Een tweede meer hedendaagse factor is dat de in Wallonië regerende Socialistische partij (PS) geen zitting heeft in de Belgische federale regering. Dat is voor het eerste sinds de opsplitsing van de Belgische Socialistische partij in een Waalse en een Vlaamse partij (1978). Dat de PS geen deel uitmaakt van de federale machtsstructuur waarin de Vlaams Nationalistische N-VA wel goed is vertegenwoordigd, is voor de PS een heel bittere pil. Temeer daar de PS bij de Waalse parlementsverkiezingen in 2014 opnieuw de grootste partij werd met 30% van de stemmen. 

De huidige premier Michelle van de Waalse liberale partij MR werd de tweede partij bij die verkiezingen maar zit dus dank zij de liberale Vlaamse Open VLD, de Vlaamse Christen democraten en de Vlaamse nationalisten van Bart de Wever wél in de federale regering. De Waalse liberalen leveren zelfs de premier. 

In Wallonië wordt dat door de linkse kiezers, aangewakkerd door de PS, als dubbel verraad beschouwd. Vandaar dat het verzet van de PS tegen het CETA akkoord door veel Walen wordt beschouwd als een heldendaad, als een opgestoken vinger tegen de federale regering Michelle en uiteraard de Vlaamse N-VA. Die laatste heeft nu ook zijn lesje gehad. Zonder instemming van Wallonië kan het federale België geen Europese politieke rol spelen. Waals premier Paul Magnette heeft met zijn actie dus 2 binnenlandse vliegen in een klap geslagen.


Tot slot heeft Magnette met zijn verzet tegen CETA het nieuwe linkse smoel van de PS nationaal en internationaal op de kaart gezet. Hij heeft het nieuwe linkse nationalisme een gezicht gegeven in België, in Europa en zelfs in de rest van de wereld. In België is Magnette de uitdager en tegenspeler geworden van de Vlaamse conservatieve nationalist Bart de Wever, burgemeester van Antwerpen en leider van de N-VA. Of dat Wallonië economisch en politiek geen windeieren zal opleveren, is nog maar de vraag. Wallonië blijft immers ondanks of dank zij de PS de armere regio en een minderheid in België.

1 opmerking: