donderdag 3 maart 2016

CUBA: VAN BEVRIJDING NAAR BEVOOGDING

De oorlogsvloten van Spanje en de VS ontmoetten elkaar voor de baai van Santiago de Cuba. 
De Spaanse vloot en de koloniale troepen op het land bleken niet opgewassen 
tegen de Amerikaanse vloot en de Amerikaanse troepen 
en de Cubaanse opstandelingen onder leiding van Galixto Garcia. (Wikipedia)

Op 3 juli 1898 werd de Spaanse vloot van admiraal Cervera verslagen voor de kust van Santiago de Cuba. “The destruction of the fleet changed the morale of the Spanish Army, and before the end of July the French Ambassador at Washington stated to President McKinley and Secretary of State that he was requested by the Government of Spain to ask terms upon which the United States would be willing to make peace. The demands of the United States were accepted by Spain on August the 12th, and the Paris Protocol prepared October 1st, was signed December 10th, 1898. … With the withdrawal of the Spanish troops, those of the United States, and in some measure those of Cuba herself, were distributed to preserve order and quiet, and organized in departments to guarantee good and safe government.”(Blz. 15 van “Cuba before the World, een uitgave ter gelegenheid van de Panama-Pacific-International Exposition in San Francisco, 1915)

De Cubaanse opstandelingenleider Galixto Garcia (rechts) naast de 
Noord Amerikaanse Brigadier Generaal William Ludlow in 1898 in Cuba, t
ijdens de landing van het Amerikaanse leger op Cuba. 

Spanje droeg het eiland dus feitelijk over aan de Verenigde Staten en nu was het de beurt aan de VS om het eiland over te dragen aan de Cubanen. Die procedure liep langs de weg van de verkiezing van afgevaardigden voor een Grondwettelijke Vergadering. De verkiezingen werden gehouden op de derde zaterdag van September, bijna negen maanden nadat Spanje de soevereiniteit had overgedragen aan de VS. In het boek staat dat er onder de Cubanen onenigheid was over de deelname aan die verkiezingen vanwege ontevredenheid over sommige voorwaarden van de VS waaronder Cuba onafhankelijk zou mogen worden. Bedoeld wordt het zogeheten Platt amendement, zo genoemd naar senator Platt uit Connecticut.

Een foto van de Cubaanse opstandelingen uit 1898 die laat zien hoe slecht 
de Cubaanse opstandelingen uitgerust waren. Ondanks brede steun uit de bevolking 
slaagden ze er niet in het Spaanse koloniale leger te verslaan. Dat lukte pas 
met steun van het Noord Amerikaanse leger. 
Fidel Castro lukte het ruim 50 jaar laten wel om met zijn groepje rebellen 
vanuit de bergen het goed uitgeruste leger v
an de Cubaanse dictator Batista te verslaan. 
Zijn overwinning was te danken aan de brede steun van 
de georganiseerde bevolking in de Cubaanse steden onder de paraplu 
van de 26ste Juli Beweging. 

Het amendement bevatte 7 voorwaarden waaronder de VS zijn troepen zou terugtrekken uit Cuba. De belangrijkste toezeggingen zijn dat de VS het recht hebben om wanneer ze dat nodig achten eenzijdig kunnen ingrijpen en dat de VS het recht hebben een marinebasis op het eiland te huren. Die marinebasis Guantanamo Bay bestaat tot op de dag van vandaag. Guantanamo heeft internationale bekendheid gekregen sinds er politieke gevangenen zonder vorm van proces zijn opgesloten. Het amendement werd opgenomen in de nieuwe grondwet. Pas in 1934, onder instigatie van het beleid van goed nabuurschap van President Roosevelt van de VS, werd het Platt Amendement uit de Cubaanse grondwet verwijderd.

De eerste gekozen President van Cuba. Hij was president van 1902 tot 1906. 
Zijn presidentschap leidde tin het verkiezingsjaar tot chaos 
zodat de Verenigde Staten zich zagen geroepen om opnieuw 
in de gebeurtenissen op Cuba in te grijpen.

In overeenstemming met de nieuwe Grondwet werden op 24 februari 1902 presidentsverkiezingen gehouden. Op 24 maart “ The United States Government, through Secretary Root, gave directions to General Leonard Wood, the United States Military Governor, to arrange for the inauguration of the new President and the starting of the new Government on the 20th of May, and “upon the establishment of said Government, to leave the government and control of the Island of Cuba to its people.” (blz.16)

Het boek vermeld nog dat “the inauguration ceremonies at Havana weze not marred by any unpleasant incident: indeed they were accompanied by dispatches of congratulations, good will and appreciation between President Roosevelt and President Palma; and without other break in continuity of responsibility, one Government gave way to another.” (blz. 16)

Maar als gevolg van verkiezingsfraude duurde de politieke vrede niet lang. Ik citeer uit het boek: “The Palma Administration continued from May 20th ,1902, till October 13th, 1906. But the policy of the government, with the re-election in view, entered upon a path inconsistent with its former tendencies, and soon after an election which was declared fraudulent, an uprising occurred for the purpose of restoring the constitutional regime, which it was claimed had been violated in the Republic, when it solicited the United States to intervene to quell the revolution, and restore order in the island.” (blz.19)

In 1909, drie jaar na de bezetting van Cuba door de VS, 
nam de gekozen president José M.Gomez 
de macht over van de door de Amerikanen aangestelde Gouverneur.

Het boek vertelt niet wat er precies is gebeurd maar de VS besloten tussenbeide te komen. “Judge Taft, then Secretary of War, and Robert Bacon, Assistant Secretary of State, went to the island as a Peace Commission in the hope of solving the difficulties. It was impossible without definitie and forceful action of the United States. President Palma, the Vice-President and members of the cabinet of Cuba resigned, and the Congress dissolved without filling the vacancies.” (blz. 19) Cuba was opnieuw militair bezet door de VS maar nu niet om het land op weg te helpen naar onafhankelijkheid maar om interne politieke conflicten op te lossen. Pas op 29 januari 1909, dus goed 3 jaar nadat de conflicten waren begonnen, wordt de pas gekozen regering van Generaal José Miguel Gomez geïnstalleerd en een uur later vertrekt de Provisional Governor met zijn mensen terug naar de VS. Een periode van bevoogding was aangebroken.

Je kunt je afvragen of Cuba nu van de Spaanse regen in de Noord Amerikaanse drup was geraakt? Was Cuba beter af onder Noord Amerikaanse bevoogding dan onder het oude Spaanse koloniale bewind? Een vraag die niet eenduidig te beantwoorden is. Bevoogding betekent hoe dan ook voor een land een onvrijwillige beperking van zijn soevereiniteit. Zo’n beperking brengt altijd conflicten met zich mee, zelfs als het land er dank zij die bevoogding economisch beter af is. Een mooi voorbeeld daarvan zijn de Nederlandse Antillen. Daar ziet men de ene keer voornamelijk het economisch voordeel van het Koninkrijksverband (de levensstandaard op de Nederlandse Antillen is veel hoger dan in de meeste buurlanden) en de andere keer als het zo uitkomt het nadeel van koloniale bevoogding.

de Varkensbaai invasie onder leiding van de VS tijdens het presidentschap
van Kennedy(1961) werd een groot fiasco.
Fidel Castro had met zijn leger eindelijk grote broer zelf verslagen
voor het oog van de wereld. Castro werd overmoedig
en bereidde met zijn nieuwe vriend Rusland een nieuwe uitdaging
voor de VS voor, de installatie van Russische atoomraketten op zijn eiland.

In Cuba zal de bevoogding door de VS niet veel anders ervaren zijn. Formeel kwam een einde aan die bevoogding met de afschaffing van het Platt amendement in 1935, maar in de praktijk bleef de politieke en economische invloed van de VS in Cuba groot. Volgens de Castristische Revolutie propaganda was Cuba zelfs een bordeel geworden in handen van de maffia.

Fidel Castro en Sovjet leider Nikita Chroesjtsjov in Moskou in 1963,
het jaar waarin Rusland probeerde atoomraketten op Cuba te installeren.

De Cubaanse revolutie was in ieder geval bedoeld om ook de Noord Amerikaanse invloeden terug te dringen. Het was een ontvoogdingsbeweging, die radicaliseerde als gevolg van de installatie van een communistisch dictatoriaal regime en de daarop volgende Varkensbaai invasie van in de VS getrainde contra-revolutionairen (1961). Castro wierp zich na deze Noord Amerikaanse agressie volledig in de armen van Rusland en leende  zich voor een gewaagd Koude Oorlogsspel. Rusland mocht intercontinentale atoomraketten op het eiland installeren (1963) die een rechtstreekse bedreiging voor de VS waren. De VS onder President Kennedy legden een cordon om het eiland waar geen enkel Russisch schip meer door kon zonder te worden gecontroleerd of tot zinken te worden gebracht. Rusland onder Nikita Chroetsjov bond na enige spannende dagen in. De wereld haalde opgelucht adem. Een nieuwe wereldoorlog was afgewend. 

De Kansas City Times op 13 oktober 1963 kondigde de zeeblokkade van Cuba
aan als gevolg van de installering van Russische atoomraketten op Cuba.

De in 1961 voor het eerst afgekondigde economische blokkade, door de VS bedoeld om het Castro bewind ten val te brengen, gebruikte Castro en de zijnen om enerzijds hun economische onvermogen te maskeren en anderzijds om het eigen volk in het gareel te houden. Kritiek op de visie van Castro en de zijnen betekende immers landverraad waardoor elk kritisch debat in Cuba over de verhouding Cuba - VS was daardoor onmogelijk. In de VS was de lobby voor de economische blokkade goed georganiseerd door de Cubaanse ballingen en vluchtelingen. Aldus was er tot voor kort een volledige patstelling in de betrekkingen tussen Cuba en de VS. President Obama heeft nu een begin gemaakt om aan deze patstelling een einde te maken.



4 opmerkingen:

  1. Opmerkelijk dat er 56 jaar later nog steeds een Castro aan de macht is. Intern is de communistische partij toch heel gedisciplineerd.

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Als de baas van het leger bent dan kun je een heel eiland disciplineren.

      Verwijderen
  2. 'De cubaanse revolutie was in ieder geval ook bedoeld om de invloed van de Venegde staten terug te dringen' Welke andere doelen dan nog meer? Het gaat natuurlijk om de juiste informatie,, ik geef toe ik was er niet bij, maar ik heb wel de stellige indruk dat Cuba jarenlang wingewest van de maffia was. De successen die Fidel en Che Guevara met povere middelen behaalden had ook te maken met de soepele overgave van de soldaten onder Baptista. De VS bond snel in toen de aanval in de Varkensbaai niet meteen succesvol was, men had er geen grondtroepen voor over, wellicht terecht gezien de steun die Castro onder de bevolking had, op het moment dat de Russen voor het volk nog niet aanwezig waren. Het heeft allemaal niet mogen helpen, Havana kent nu veel wijken die lijken op Dresden na het bombardement in de Tweede Wereldoorlog, Dresden heb ik niet met eigen ogen gezien, de wijken in Havana wel in 2015. Het land heeft investeerders nodig dat is duidelijk, dus de ontspanning met de VS is een goede eerste stap, want de Russen hebben hun handen al ongeveer 25 jaar geleden van Cuba afgetrokken en het systeem op zich, op cubaanse kracht is ten dode opgeschreven

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Het is niet mijn bedoeling om de hele Cubaanse revolutie op de snijtafel van de analyse te leggen. Mijn verhaal volgt op de eerste plaats de tekst van het boek "Cuba before the World", dat een inkijk geeft in de opvattingen van die tijd onder de leiders en elite van het land. De eerste bedoeling van Castro en de zijnen was dictator Batista te verjagen en de democratie te herstellen. De invloed van de VS te verminderen was een andere bedoeling om zo greep te krijgen op de eigen economie. Batista verjagen lukte dankzij inderdaad brede steun vanuit de bevolking, de greep van de VS op de Cubaanse economie werd ingeruild voor die van de Sovjet Unie totdat die onder Gorbatsjov definitief in elkaar stortte en van een democratie is helemaal nooit iets terecht gekomen.

      Verwijderen